Brutti, sporchi et cattivi (Ugly, Dirty and Bad)

Wat ogenschijnlijk slechts een humoristisch-tragische zedenkomedie is rond de bidonville bewoners in de achterbuurten van Rome, op een boogscheut van het Vatikaan, is uitgegroeid tot een bittere observatie van een maatschappij die zulke toestanden mogelijk maakt. De film is honderd procent Italiaans, loopt bijzonder vlot, bevat talloze onbetaalbare humoristische momenten, en wordt op ongeëvenaarde kleurrijke wijze vertolkt door een ploeg briljante karakterspelers, met aan de spits de onovertroffen Nino Manfredi. Hoe "ongeëngageerd" ook, toch zegt een dergelijke film méér over hedendaagse Italiaanse toestanden dan vele uitgesproken politieke films. (uit "Film en Televisie")

Er zitten twee kanten aan: in de eerste plaats kan je er hartelijk om lachen, maar aan de andere kant is het lachen om de ellende, de verworpenheid, de bestialiteit van een volkomen uit het lood geslagen onoverzichtelijk Italiaans gezin, zoals dat volgens de film
in een Romeins krottendorp zou leven. De kwestie is dat voor deze film Ettore Scola dit bidonville ergens heeft laten optrekken om
daarin met een aantal bizarre en meelijwekkende types gekke stunts voor de kamera te brengen. Hij noemt dit een gelijkenis met het bestaan van dergelijke mensen aan de rand van een stad als Rome. Een onder-proletariaat dat niet met normale maatschappijstaven kan worden, gemeten. Maar Ettore Scola maakt er wel een echt lachnummer van. Ik heb de film ondergaan als een exuberante doorlopende kabaretvoorstelling rond een patriarchale Accatonefiguur met nog maar één oog, die op zekere dag in zijn talrijk elkaar hatend en door elkaar neukend gezin een dikke wat imbeciele hoer introduceert als zijn maitresse naast zijn vrouw. Het gezin besluit dan vader met rattenvergif uit te schakelen, hetgeen mislukt doordat de man er tijdig in slaagt zijn maag te legen. Hij komt dan de boel in brand steken en verkoopt de hele puinhoop onder ieders kont weg. Aan het einde van de film echter is er nog een familie bijgekomen die zie vermengt met de menselijke mierenhoop.
Natuurlijk is Ettore Scola er de man naar om hier en daar bijzonder innige en vertederende Pi!penseelstreken uit te smeren over zijn Jan Steenschilderij in het kwadraat. (uit "De Volkskrant")