El Dorado

Dit jaar is het vijfhonderd jaar geleden dat de Spanjaarden begonnen met de voorbereidingen van de zeereizen die zouden leiden tot de ontdekking van Amerika. Vijfhonderd jaar geleden ging Europa naar de Nieuwe Wereld. Of dat voor die Nieuwe Wereld een goede zaak geweest is zullen we hier maar in het midden laten. Feit is dat deze ontdekking aanleiding heeft gegeven tot enkele spectaculaire expedities in de Zestiende Eeuw, waaronder die van Don Pedro de Ursua. Deze expeditie, die in september 1560 uit Santa Cruz de Capocovar in Peru vertrok op zoek naar het legendarische El Dorado, Het Goudland, is een van de grootste mislukkingen geworden in de geschiedenis van de ontdekkingsreizen en ze heeft al meer kunstenaars geïnspireerd. Ruim vijftien jaar geleden al maakte Werner Herzog zijn Aguirre, der Zorn Gottes, met Klaus Kinski als een onvergetelijke Don Lope de Aguirre, een van de vooraanstaande edelen in het gezelschap van Ursua. Herzog gebruikte de historische feiten in functie van een mythisch opzet. De film die Carlos Saura eerder dit jaar op het festival van Cannes vertoonde blijft ongetwijfeld dichter bij de historische realiteit. Maar of dit realisme het haalt op de mythe van Herzog werd door de meeste critici in Cannes sterk betwijfeld. Daarom nam Saura zijn film mee naar de montagekamer en kortte hij hem in : hij duurde inderdaad te lang en de magie van de Amazone, van de Conquistador en de duivelse intriges die aan boord van de kleine schepen en in de kampen werden beraamd komen in deze nieuwe versie heel wat beter tot hun recht. Saura schetst in zijn film hoe Ursua’s expeditie vertrok en hoe zijn gezag door zijn raadsmannen steeds meer ondergraven werd : Ursua zwoer trouw aan de Spaanse koning Filips Il. maar zijn mannen vonden dat de rijkdommen van El Dorado de hunne moesten worden. De moord op Ursua werd het begin van een reeks moordpartijen die uiteindelijk de hele expeditie zouden doen mislukken. Saura besteedde bij dit alles veel aandacht aan het decor, prachtig gefotografeerd door Escamilla, de kostuums en de tijdsgeest. De psychologie van de personages komt hierdoor wat minder op de voorgrond. El Dorado is in zijn geheel een schitterend fresco, vol van de schoonheid van de Amazone, gedreven door een perfectionisme dat haast even groot was als de obsessie naar goud en rijkdom die aan de basis zou liggen van het tragische lot van miljoenen indianen. (wp)