El-Kalaa (The Citadel)

El Kalaa is een vlekje op de kaart van Noord-Afrika. Het is een dorp waarin vrouwen en mannen van elkaar gescheiden worden door muren. Aan de ene kant het openbaar leven, waaraan enkel mannen deelnemen, aan de andere kant de vrouwen, gekleed in lange rokken en hun gelaat verborgen achter een sluier. De mannen kunnen zoveel vrouwen trouwen als ze willen (en kunnen). Sidi's familie leeft heel strikt volgens deze patriarchale structuren. Terwijl hij zijn tijd doodlummelt doen de vrouwen het werk voor de huishouding én voor de kost. De oude Sidi heeft drie vrouwen, maar hij heeft het voornemen er nog eentje bij te nemen (om de produktie op te voeren). Zijn zoon Kaddour heeft lak aan deze tradities: hij is verliefd op de vrouw van de
schoenmaker en maakt onverholen avances - die zij trouwens niet afwijst. Wanneer de schoenmaker zijn beklag komt maken over dit schandelijke gedrag krijgt Kaddour van zijn vadereen pak slaag en moet hij in behandeling bij de dorpsgoeroe. Eén van de rituelen die hij moet doormaken is een huwelijksceremonie... 'El Kalaa' tekent anekdotisch hoe de Islam het leven van de moslim organiseert en hoe het lot van de enkeling bepaald wordt door de godsdienst - en zeker door haar vertegenwoordigers. Chouikh verklaarde na de première op het voorbije Festival van Berlijn dat hij niet zozeer de Islam op de korrel wil nemen maar wel de machtswellustelingen die de Koran gewoon gebruiken voor hun eigen positie. Zijn film is hierin natuurlijk universeel: godsdienst heeft nooit andere dan machtsstructuren gediend en de kracht van deze film ligt juist hierin dat hij dat aantoont op een alledaags niveau, bij gewone mensen in een afgelegen dorp. Dat de Islam zelf volgens hem buiten schot blijft is voor ons westerlingen misschien wat moeilijker te begrijpen: is het onrecht niet in de leer van de Koran ingebouwd? Tot deze en andere discussies geeft deze mooie, boeiende en rijke film ruime aanleiding. (wp)