Jacoba

Tussen het rot en groen van de vaderlandse filmoogst handhaafde Jacoba zich moeiteloos als een wonder van integriteit, precisie en ingehouden fantasie. Een goed idee, een mooi persoonlijk verhaal. Uniek terwijl het toch voor vele andere verhalen staat. Dramatisch. Zorgvuldig gesneden. Wat wil je nog meer? Van deze film zou ik niet meer willen vragen, maar hij roept de vraag op waarom er niet meer - niet veel meer van dit soort films in Nederland worden gemaakt. Neem de locatie. Die lag in principe voor de hand: de plaats waar het drama, de werkelijkheid, het toen, zich heeft afgespeeld. En dan besef je ineens weer dat iedere plek een filmlocatie kan zijn. Door kijken we naar Drentse veengronden. Gewoon een drassig stukje Nederland. Zo ook het verhaal. Dat is op zichzelf niet bijzonder. Iemand, al of niet joods, vraagt zich af hoe het zijn vader of zijn moeder in de oorlog is vergaan. Een terloopse opmerking van een oom of tante deed iets gaan knagen. Er wordt een foto gevonden, een pakje brieven. Iemand gaat zoeken. Er wordt een scriptie geschreven, misschien zelfs een roman of er wordt een film gemaakt. Die films kennen we. Ze zijn onveranderlijk persoonlijk en gevoelig, maar zelden om aan te zien. Zo niet Jacoba. Mooi, origineel en moedig verteld. De iemand is Joram ten Brink en zijn vader zat tijdens de oorlog ondergedoken in een molenaarswoning. De woning is er nog, dezelfde familie woont er nog, de kamer en de schuil-plaats van de onderduikers zijn er ook nog. Ten Brink reconstrueerde het doden van de tijd door de onderduikers. Als acteurs koos hij, heel opmerkelijk, de leden van de Drentse familie van de woning. Hij liet ze spelen en daarnaast het verhaal vertellen in een interview. Een vondst. De taal, de plek en de familie zijn de bindende elementen van de film. De speelfilmgedeelten zijn gedoseerd en ingehouden. Er is geen noemenswaardige dialoog. De woorden zijn van de mensen die nog in of bij de molen wonen. (Gertjan Zuilhof in Skrien, oktober 1988)