l'hirondelle et la mésange (The Swallow and the Titmouse)

Toen men in 1982 de chaotische nalatenschap van conservator-direkteur Henri Langlois van de Cinémathèque Française inventariseerde vond men tussen de duizenden filmdozen 23 blikken met ongemonteerd negatiefmateriaal uit 1920 voor de voorlaatste film van André Antoine, L' Hirondelle et la Mésange, een film over twee binnenschepen die om zijn sterk documentair karakter onder druk van producent Pathé nooit werd voltooid.
Er werd onmiddellijk begonnen met de restauratie en voltooiing van deze merkwaardige film. Henri Colpi begon, met behulp van het teruggevonden scenario van Gustave Grillet, aan de montage van de film. Samen met historicus Philippe Esnault voer hij de Schelde af van Antwerpen tot in Rijssel, maar zovele plaatsen waren onherkenbaar veranderd dat zij talloze beelden niet konden identificeren.
L'Hirondelle et la Mésange, in 1985 op het Filmgebeuren onder grote bijval vertoond, vertelt het verhaal van Pierre Van Groot, een binnenschipper die met zijn tweelingsschepen « De Zwaluw» en « De Mees» goederen trafiek doet tussen Antwerpen en Rijssel. Van Groot smokkelt een lading diamanten en zijn stuurman Michel Beneden probeert de schipper diens geheime lading én diens vrouw te ontfutselen. Van Groot betrapt hem op heterdaad en verdrinkt hem. Het script is niet het sterkste element van deze film. Het was wellicht een voorwendsel om met een haast onuitputtelijk genoegen het Vlaamse landschap, de Schelde, het carnaval in Antwerpen en de ophaalbruggen van Gent te filmen. Ongewoon voor die tijd was dat de film vrijwel helemaal op locatie werd gemaakt en dat de acteurs heel natuurlijk spelen. Voorts werden opnamen gemaakt met meer dan één camera en werd er knap getruceerd. De tussentitels zijn, op enkele uitzonderingen na, van Antoine zelf.
Antoine heeft zijn film zelf nooit gezien. Pathé stopte de rushes in een doos en daar bleven ze tot 1983. Voor Colpi was het een zware opgave: zowel de stijl van de film als het feit dat Antoine niet overal strikt bij het scenario bleef als de locaties maakten het hem bijzonder moeilijk de film te reconstrueren zoals Antoine hem in zijn hoofd had. Toch mag worden gezegd dat L'Hirondelle et la Mésange een waardige hommage aan het werk van deze Franse pionier geworden is. (vrij naar persdossier)