Loos (No potatoes)

Alcoholisme, exhibitionisme, pedofilie, racisme, sado-masochisme - het zijn woorden die verbonden zijn met het provocerende oeuvre van het zwarte schaap onder de Nederlandse filmers, Theo van Gogh. Ook in 'Loos', zijn 5e speelfilm, misstaan deze termen niet. Van Gogh strooit kwistig met aanstoot-gevende grappen die de grenzen van het toelaatbare tarten en in een aantal gevallen ruimschoots overschrijden. In Loos worden genitaliën aan een bar vastgenageld en is een als clown verklede viezerik in de weer om het vertrouwen van een kleuter te winnen. Voorwaar geen zaken die van 'Loos' een film maken waar je eens gezellig met de familie heen gaat. Wie niet van zijn vorige films hield zal aan deze - 'Loos' ook niet veel plezier beleven.
Toch is van Gogh een van de weinige Nederlandse filmers die er in slaagt echte cinema af te leveren. Wat je in moreel opzicht ook van hem mag denken, 'Loos' is een echte film waarin het beeld en de dialoog nu eens niet los van elkaar staan, maar elkaar aanvullen, versterken. Een prachtig voorbeeld is de scène waarin Harry Wery, de van een lustmoord verdachte nachtclubeigenaar, advokaat Willem Loos te verstaan geeft dat deze er het beste aan doet zijn verdediging niet aan een ander over te laten, aangezien dat wel 's nare consequenties voor Loos' geliefde dochtertje zou kunnen hebben. Nauwelijks heeft Wery deze dreigende woorden gesproken of van Gogh glijdt naar een beeld waarin het tienjarig hummeltje in een zwembad van een waterglijbaan af roetsjt. Op zich nog niet zo bijzonder, ware het niet dat de compositie van het beeld de kwetsbaarheid van het aan pedofilie overgeleverde kind angstaanjagend scherp overbrengt. In het shot glijdt ze, zich van geen kwaad bewust, lachend van plezier met haar beentjes toevallig gespreid op de camera af. De kracht van Loos schuilt vooral in de prikkelende werking op het geweten van de kijker. Van Gogh filmt de wereld niet zoals hij zou moeten zijn, hij filmt hem zoals hij is. (Skrien, juni '89)