Oro, Plata, Mata

PEQUE GALLAGA
Zijn naam is volledig Ruiz de Luzuriaga Gallaga. Peque Gallaga werd op veertig jarige leeftijd de eerste regisseur in zijn land die aan de slag kon met het geld van de door de staat opgerichte Experimental Cinema of the Philippines. Voordien was hij als gediplomeerde van de kunstakademie - vooral aktief bij de televisie. Wel heeft hij aan enkele films van kollega-regisseurs gewerkt, maar ORO PLATA MATA is de eerste film die hij alleen realizeert, wat hem meteen een bekroning bezorgde op het laatste filmfestival van Manilla.

Oro Plata Mata
Eerst en vooral een klein woordje over de titel, een rijmpje dat op de Philippijnen overgebleven is uit de vroegere Spaanse koloniale tijd en wat betekent "goud, zilver, dood". Wanneer men de trappen of een ladder opging werd het herhaald. en de laatste tred duidde dan het noodlot aan voor diegene die naar omhoog ging. In deze film zijn deze drie woorden van toepassing op het lot dat te wachten staat voor twee aristokratische families op de Philippijnen. We zijn in volle Tweede Wereldoorlog en de Japanse invasie zet heel de archipel in vuur en vlam. ORO PLATA MATA is een zeer lang uitgesponnen en met grote middelen ondernomen film. Eigenaardig genoeg is het een debuutfilm en dat wijst op de vooruitstrevende filmpolitiek die men op de Philippijnen wil voeren: het door de staat aldaar gepatroneerde subsidiesysteem heet dan ook terecht Experimental Cinema of the Philippines, en ORO PLATA MATA is er een eerste produkt van.

Bij de aanvang van de film bevinden we ons bij de familie Ojeda, waar er een feestje gehouden wordt ter ere van de oudste dochter. Het hele gezelschap wordt opgeschud door het akelige nieuws dat er een passagiersboot door een mijn is geraakt: onder de ongelukkige opvarenden vertoefden vele familieleden en kennissen. Onder het gezelschap bevinden zich ook leden van de Lorenzofamilie. Hun oudste zoon probeert de gunsten van een Ojedadochter te veroveren. Maar naarmate het oorlogsgeweld dreigender wordt met de dag wordt besloten uit te wijken, naar hun dieper gelegen landgoed. Veiligheid kunnen de hacienda's echter ook niet bieden, en men moet onderduiken in de woeste bergstreken: pas nu laat de ellende zich voelen, maar het hardst van al voor de Ojeda's en de Lorenzo's zijn hun vernederingen voortaan te moeten leven zoals de meeste stervelingen van hun land. Niets meer zal hun beschermen van alle gruwel en geweld dat de mensen elkaar kunnen aandoen in oorlogstijden.

ORO PLATA MATA is om vele redenen een van de belangrijkste Philippijnse, Zuid-Oost-Aziatische films ooit gemaakt. Enerzijds door de wijze waarop de film tot stand gekomen is, maar vooral ook door zijn ambitie een zeer groots opgevat spektakel, met alle grote kommerciële ingrediënten van bij ons - met de nadruk op sex en geweld -, te willen zijn. En in deze ambitie is de film geslaagd, een reden waarom de ene hem een Philippijnse GEJAAGD DOOR DE WIND gaan noemen en anderen OORLOG EN VREDE op zijn Aziatische. En ORO PLATA MATA zou geen echt epos zijn indien hij niet verder liet zien dan zijn gegeven: de film is evenzeer het relaas van de ondergang van twee vooraanstaande families en daardoor ook een inkijk op de veranderende sociale (en ekonomische) strukturen van een volk.