Pra frente brasil (Go Ahead, Brazil!)

ROBERTO FARIAS
Alhoewel Roberto Farias nooit rechtstreeks betrokken was in de politieke filmstrekking "Cinema Novo" van zijn landgenoot Glauber Rocha, kunnen twee van zijn films uit de jaren '60 OASSAL TO AO TREM PAGADOR (1962) en SELVA TRAGICA (1964) qua stijl als typische "Cinema Novo" -films worden beschouwd. In het begin van de jaren '70 kende Farias veel sukses met zijn muziekfilms over de Braziliaanse zanger en komponist Roberto Carlos. Tussen 1974 en 1979 was hij direkteur van het nationaal filminstituut "Embrafilme", funktie waarbij hij zich vooral liet opmerken door zijn aktieve steun aan nationale produkties. PRA FRENTE BRASIL (1982) betekent een come-back als regisseur na 10 jaar en is ongetwijfeld zijn meest controversiële film tot op heden.

Pra Frente Brasil
Regisseur Roberto Farias is zeldzaam zo duidelijk en extreem politiek en sociaal bewogen geweest als in zijn nieuwste film PRA FRENTE BRASIL uit 1982. Het was trouwens de eerste politieke film die sinds de afkondiging van de "abertura" van president Joao Figueiredo in zijn land werd gecensureerd en ook het Festival van Cannes 1982 daardoor niet haalde. Doch door bemiddeling van de Berlinale ontkwam hij aan een definitief censuurverbod. Niettemin kwam de positie van de toenmalige direkteur van Embrafilme, Celso Amorim, die de film gedeeltelijk gefinancierd had, sterk in het gedrang te staan. In het Pra Frente Brasil-geval werd hij ervan beschuldigd staatsgelden te benutten aan subversieve aktiviteiten, wat tenslotte tot een genoodzaakt ontslag leidde.

De film brengt ons terug tot het begin van de jaren '70 in een periode van strakke repressie tegen politieke gevangenen en andere verdachten, wat zich vaak manifesteerde in willekeurige aanhoudingen, straatterreur, verdwijningen en folteringen. PRA FRENTE BRASIL vertelt het verhaal van een gewone man die per vergissing voor een terrorist wordt aanzien en onder onmenselijke folteringen tot bepaalde bekentenissen wordt gedwongen. De speurtocht van diens verwanten naar enig spoor van leven levert echter niets op, maar brengt ze wel tot het gezamenlijk besef dat ze alleen door aktief verzet hun betreurd familielid kunnen wreken en hun volk van een onmenselijke tirannie kunnen verlossen.

Het thema roept onmiddellijk beelden op van MISSING, maar toch zijn er ontegensprekelijk grote verschillen tussen beide films: PRA FRENTE BRASIL is een Braziliaanse produktie gemaakt door een Braziliaan en onderhevig aan het klimaat van een regime, dat niet bepaald verdraagzaam kan genoemd worden. En toch krijgt men in deze film in vaak erge crue scenes ook de situatie van het slachtoffer zelf te zien, terwijl MISSING zich meer toespitst op de oneindige zoektocht en het psychologische proces van de naaste familieleden van de vermiste.

Vreemd genoeg bleek ook uit linkse Braziliaanse hoek enige verontwaardiging te bestaan over het standpunt dat deze film inneemt en werd Farias verweten dat hij een verkeerde interpretatie gaf van het politieke geweld in zijn land. Maar hoe dan ook, PRA FRENTE BRASIL is alleszins een moedige film van iemand, die door zijn vroegere ambtspositie als direkteur van Embrafilme, zeker genoeg in de kijker stond.