Scarface

Enkele jaren geleden schreef een Frans kritikus: als de Amerikaanse film ooit mocht verdwijnen, dan zou men er ten minste één moeten bewaren, SCARFACE. Dat is natuurlijk wel kras uitgedrukt, naar zelden heeft een film zo' n sensatie verwekt in en ook buiten Amerika. Zijn producer was niet minder berucht: Howard Hughes. Voor velen was en is SCARFACe nog steeds de absolute hergeboorte geweest van de Amerikaanse film. Zonder meer, SCARFACE is het prototype van de Amerikaanse gangsterfilm. SCARFACE was aldus ook het begin van een nieuwe industrie: de série noire, de gangsterfilm. Nog steeds heden ten dage is SCARFACE een onovertroffen film niet alleen in het genre van de gangsterfilm maar ook als filmkunst tout court. SCARFACE heeft een ijzersterk plot, nl. het privéleven van Al Capone. De gangster die ten onder gaat aan de vrouwen, in dit geval zijn dubieuze en incestuooze verhouding met zijn zuster. In een Gentse kinemaprogrammablad uit 1933 vonden we onderstaande tekst over de film. Oordele Uzelf. Een der voornaamste gebeurtenissen op filmgebied in 1932 is ongetwijfeld de voorstelling van SCARFACE, de formidabele gangsterfilm die wekenlang het ganse Amerikaanse publiek in beroering bracht.

Wie is Scarface? De Gelidtekende? Is het Al Capone of een andere koning uit de onderwereld? Of is het niet veeleer het symbool van deze geheimzinnige macht, die in de grote steden van Amerika ongenadig de ontzetting zaait en stoutmoedig buiten alle wetten leeft? De jonge filmregisseur Howard Hughes heeft dit machtige drama, de epische worsteling tussen de Amerikaanse hoge wereld, tegen de georganizeerde moord, het zedelijk verval en de omkoopbaarheid-op het witte doek te brengen, blijk gegeven van een zeldzame moed en zijn film is dan ook, zijn brutale realiteit ten spijt, een werk van openbare zuivering en gezondmaking.

SCARFACE, met een brutaal realisme, tracht ons een schets te geven van het bewogen en misdadig leven der gangsters te Chicago. Bij het zien van de film, zullen sommigen misschien spreken van onwaarschijnlijkheid: zij zullen het verschil onderlijnen dat volgens hen, bestaat tussen het realisme en de opvoering en dit van de vertolking. Bij nader inzien hebben ze ongelijk. Men heeft gezegd dat SCARFACE een soort van dichterlijke beschrijving is van Al Capone. Wij weten niet indien zulke dramas die in de film te zien zijn werkelijkheid geweest zijn in deze stad die zich Chicago noemt. Het is genoeg zich de perstelegrammen te herinneren van voor twee jaar om overtuigd te zijn. Bij het lezen van deze telegrammen had men de indruk zich te bevinden tegenover een dier verhalen door een romanschrijver uitgevonden. En nochtans had men slechts ene kant van de werkelijkheid onder ogen. Ook willen wij daarom niet redetwisten over het onderwerp zelf van SCARFACE dat het opklimmen herinnert van een figurant tot opperhoofd van ene bende gangsters, dank aan moorden, het geld afpersen aan de woestheid, de stoutmoedigheid, de schaamteloosheid, de onbewustheid.

Buiten deze opmerkingen, kan men niet genoeg de vorm en de dramatische uitdrukkingskracht bewonderen, die Howard Hughes aan zijn werk gegeven heeft. Zijn vertolking doet ons terzelfdertijd denken aan von Stroheim en von Sternberg door het waarheidsgevoel dat er uitstraalt. Daarbij, al de karakters zijn uiterste goed uitgeschilderd en nageleefd. Dit van Scarface zelf is tot in de minste bijzonderheden zelf nauwkeurig bestudeerd. Deze man die voor geen moord terugdeinst is een Italiaan. Hij neemt aan voor zichzelve, het fatalisme van alle schanddaden, maar als het zijne familie aangaat, verstoot hij deze, en daarom is het dat hij één zijner luitenanten vermoordt, omdat hij denkt dat hij zijns zusters minnaar is. SCARFACE draagt den stempel der Amerikaanse kinoschool: de beweging, de trillende beweging is het eerste kenmerk. Maar deze film heeft nog andere hoedanigheden: wij hebben reeds het realisme doen opmerken. We moeten ook nog de volmaaktheid van de omgeving, der zichten en bijzonder de levende vertolking aanhalen. Het is een film die men moet gezien hebben…