Terbeschikkinggesteld

Mensen die een of ander zwaar misdrijf plegen en daar volgens de rechter niet geheel toerekeningsvatbaar voor zijn, worden niet naar een gevangenis gestuurd, maar komen bij de psychiater terecht. Daartoe bestaan speciale instellingen, waar deze misdadigers "ter beschikking van de regering" (TBR) worden gesteld (in België heet dat collocatie). De gedetineerde volgt daar een behandeling en wordt, nadat de verantwoordelijken van de instelling en de rechter achten dat de betrokkene geen gevaar meer vormt voor zijn omgeving, vrijgelaten.

Dit systeem draagt niet ieders enthousiasme weg. De betrokkenen zelf bv. sidderen voor het besef dat zij nooit weten hoe lang zij eigenlijk opgesloten zullen zitten. De goedgemeente is al gauw van oordeel dat 'gestoorden' op die manier op kosten van de gemeenschap een comfortabel leventje kunnen leiden, en de overheid weet uiteindelijk geen raad met de kosten en de relatief kleine kans op blijvend succes van de behandeling.

Over deze problematiek handelt Terbeschikkinggesteld. De film werd gemaakt met de steun van het Nederlands Ministerie van Justitie, de K.R.O. (katholieke omroep) en het Koningin Julianafonds, bewijs dat ook de overheid open staat voor in vraag stelling van het TBR-systeem.

Koning heeft met Terbeschikkinggesteld evenwel geen proces van het systeem willen maken. Er wordt niet geoordeeld, alleen geobserveerd, geluisterd en onthuld. De psychiaters krijgen evenveel kans tot spreken als de patiënten, en alle aspecten van het probleem worden nader toegelicht, tot en met de problemen die een betrokkene heeft nadat hij weer vrijgekomen is. Deze documentaire werd dan ook bekroond met het Gouden Kalf voor de beste documentaire op de Nederlandse Filmdagen in Utrecht 1984. "Een probleemstelling die in eigen vlees snijdt en sporen achterlaat", zei de jury.

(uit de Persmap)