Terug naar Oegstgeest

Van Gogh heeft de beste Nederlandstalige film van dit seizoen gemaakt. Een film die bovendien meer dan drie eerdere verfil­mingen van romans van Jan Wolkers de essentie van diens literaire werk raakt. Terug naar de Oegstgeest is niet de eerste Nederlandse speelfilm over een calvinis­tische jeugd en de bijbehorende agst, op­standigheid en bevrijding. Nooit werd in de uitbeelding van die herinneringen echter zo duidelijk de hand van een film­auteur voelbaar. Het scenario is niet de sterkste kant van de film: de flash­back-structuur met de volwassen Jan (Cas Enklaar) aan het sterfbed van zijn vader verdient nauwelijks de originaliteitsprijs en de niet aflatende stroom van im­pressies, teksten en duidingen doet soms verlangen naar een rustpunt. De vorm van de film is daarentegen zo overdonderend, brutaal en rijk, dat de gebruikelijke cli­chés uit de vaderlandse speelfilm een nieuwe lading krijgen.Voor het grootste deel is de verbluffende stijl van Terug naar Oegstgeest de ver­dienste van Theo van Gogh, die de belofte inlost een groot talent te zijn. Misschien dat de terechte lof voor dit feitelijke debuut hem kan overreden tot het in­nemen van een plaats onder de door hem zo verachte Nederlandse filmmakers. Een «dorpsgek», in zijn eigen woorden, achter de camera kunnen we best gebruiken, want veel persoonlijke , eigenzinnige film­auteurs heeft de binnenlandse filmindus­trie niet opgeleverd. (Hans Beerekamp in NRC Handelsbl., 10.4.1987)