Der Tod der Maria Malibran (The Death of Maria Malibran)

Maria Malibran was in het begin van de negentiende eeuw een van de grootste zangeressen. Zij werd door haar publiek zozeer opgeeist, dat ze zichzelf zeer snel uitputte, en op 28 jarige leeftijd, na een meedogenloze da capo voordracht voor een illuster gezelschap, instortte. Voor dit gezelschap, dat geestelijke verduistering , dood, pathetisch meegevoeld lot, een demonisch laatste lied en een meeslepende aria in dezelfde samenhang kon zien, bleef deze gebeurtenis niet zonder naklank, die de waarde van dit hele gezelschap in twijfel trekt.

Werner Schroeter maakte reeds voor de Redaction "Das Kleine Fernsehspiel" de buitengewoon interessante filmversie van "Salomé" van Oscar Wilde en “Der Bomberpilot”. Wie destijds in het filmmuseum Schroeters Eika Katappa heeft bijgewoond - de enige die we hier van de 28 jarige Westduitse filmmaker hebben gezien - weet hoe belangrijk de muziek voor zijn werk is. De Duitse TV liet hem voor Malibran reeds een Macbeth, een Salomé, en der Bomberpilot (een odysse van drie variëté-meisjes in de nazitijd) filmen. Ook in de Parijse Cinemathèque en het New-Yorkse Museum of Modern Art is de cineast geen onbekende meer

Schroeter: "Maria Malibran is wel het sluitstuk van het Eika Katappa-genre met variaties. Ik heb voor het eerst toneel geregisseerd met Emilia Gotti voor het Hamburger Schauspielhaus. Nu komt waarschijnlijk Salomé voor de Parijse schouwburg. En zeker in Bochum dit najaar “De Kameliëndame", volgend jaar mijn eigen bewerking van Quo Vadis. Ik heb veel plezier in toneel. Maar ik bereid ook een film voor over Garbo en Monroe." Hij noemt zich een kinderlijke filmer, zoals een kind dat op vakantie zijn eerste 8nm draait, maar met de kulturele ervaring van een volwassene.

De dood van Maria Malibran is het werk van een poëet. Malibran was een beroemde I9de-eeuwse primadonna, die zich letterlijk doodzong toen ze 28 was: voor Schroeter een aanleiding tot een film die liefde en dood reflekteert, in beeldenreeksen die deze motieven tot in het oneindige variëren.

Communicatie of identifikatie met zijn figuren maakt hij onmogelijk, terwijl hij in elk fragment een rijkdom aan traditionele of overrijpe beschavingsgoederen en -resten aandraagt die de verbeelding en associaties blijven stimuleren: opera en -teksten (ook de woorden hebben betekenis), sprookjes en horrorverhalen, de Duitse Romantiek, barok en pseudobarok in triviale illustraties uit het fin de siècle, middeleeuwse landschappen en 20ste-eeuwse kitsch, aria's en banale schlagers. Hij laat muziek vol gevoel door alle fragmenten stromen, maar verbindt ze niet. Er is erotiek in de film, geen seks, de personages lijken geslachteloos. Schroeter werkte met twee vrouwen, twee mannen en twee travestieten. De persnnages lijken verwisselbaar, hun ogen staren maar kijken naar niets; men sterft aan liefde ín theatrale pose en pathetische close up.

Men zou deze film een zuivere bespiegeling van decadentie kunnen noemen, of een ironische elegie. Hoe men hem ook noemt, hij is fascinerend door Schroeters intens gevoel voor kleuren en vormen, en zijn fabelachtige techniek om fantasieën te verwezenlijken. Hij bouwt en schildert met licht.