To Kill A Priest

Deze fiim van de in Parijs residerende Poolse regisseur Agnieszka Holland vertelt het verhaal van priester Jerzy Popieluszko, een 32-jarige priester die in de Warschause staalfabriek Nowa Huta werkte en een vurig aanhanger was van 'Solidarnosc '. Zijn preken trokken duizenden mensen, want de Polen zijn nog steeds bijzonder katholieke mensen. Op 19 oktober 1984 vertrok hij met zijn chauffeur uit Warschau naar het platteland. Toen hij 's avonds terugreed werd zijn auto aangehouden door een agent. De chauffeur moest uitstappen, werd geboeid naar een politiebureau gebracht maar slaagde erin te ontsnappen. Popieluszko werd in de kofferruimte gegooid. Op 30 oktober werd zijn lijk gevonden in een waterbekken bij de rivier de Vistula. Uit de lijkschouwing bleek dat hij op 20 oktober gewurgd was, na zware mishandelingen. De drie verdachten die werden aangehouden waren leden van de geheime politie. Op wiens instigatie zij precies hebben gehandeld is uit het proces niet duidelijk geworden. De initiatiefnemer en uiteindelijke moordenaar was kapitein Piotrowksi. Agnieszka Holland : 'Ik voelde mij emotioneel betrokken bij deze moord, waarom weet ik niet zo goed . Ik had vader Jerzy eens ontmoet en ik vond het een sympathiek mens. Hij was geen genie , niet eens een groot personage. Hij was zelfs een beetje naief. Toen we de details van de moord te horen kregen, toen we allemaal konden zien welke psychologische en politieke mechanismen de mensen tot moordenaars maken , had ik het idee dat dit verhaal boven de feitelijke geschiedenis van Polen uitsteeg. De film is in Frankrijk gedraaid, maar het verhaal speelt in Polen. Ik wilde de geschiedenis niet te letterlijk vertellen , dat zou mezelf niet genoeg vrijheid geven. Het is fictie, geen docudrama: het is een artistieke hypothese. Het moest geen militante film worden over een goede priester en een slechte politieman. Wat er in de diepte verborgen zit, hoe het fascisme in elkaar zit, dàt interesseerde me . Het accent ligt dus op de moordenaar, dat is de ene lijn van het verhaal. De andere lijn is de tragiek van Popieluszko wiens keuze niet makkelijk was. Hij werd verscheurd door verschillende krachten. De derde lijn is de ontmoeting tussen de twee, zeg maar Kain en Abel, goed en kwaad. Maar kwaad, wat is dat ? Beide mannen verdedigen hun vaderland ... ' (De Groene Amsterdammer, 22.6.1988)