Universal Language

Veel eigenaardiger dan de Canadees Matthew Rankin worden regisseurs niet. In zijn debuutfilm The Twentieth Century (FFG2020) leerde hij ons een alternatieve en prettig gestoorde geschiedenisles over zijn thuisland en diens langst zittende (en met masturbatie geobsedeerde) eerste minister. Het leverde hem vergelijkingen op met zijn landgenoot Guy Maddin, een beeldenstormer eerste klas die lak heeft aan realisme. In de persnota’s voor zijn tweede langspeler, het heerlijk absurdistische Universal Language, interviewt Rankin doodleuk zichzelf, vol zelfspot. Daarin noemt hij zijn nieuwste worp "een autobiografische hallucinatie, een filmisch venndiagram van Winnipeg, Teheran en Montréal, een ode aan de Iraanse cinema van Abbas Kiarostami en Jafar Panahi, een samenvloeien van rivieren … Of een pizza Hawaï." Wat het ook moge zijn, Universal Language lijkt inderdaad op de film die Kiarostami had gemaakt, mocht hij in Winnipeg zijn geboren.
Rankin verbeeldt een surreëel parallel universum waar Farsi de dominante taal is in de Canadese stad Winnipeg, waar de tijd is blijven stilstaan in de jaren ’80. Bovendien lijkt niet de Queen de aanbeden monarch, maar wel de historische revolutieleider Louis Riel. Op school wordt Negin samen met haar hele klas geschorst tot Omid – wiens bril is gestolen door een kalkoen – het bord vooraan kan zien. Samen met haar vriendinnetje Nazgol vindt Negin een som geld bevroren onder het ijs, maar het bevrijden ervan is nog een ander paar mouwen. Die charmante queeste versnijdt Rankin met nog twee andere verhaallijnen. De stadsgids Massoud leidt een groep steeds meer verwarde toeristen rond langs belangrijke historische plaatsen. Intussen zien we ook hoe een grijze ambtenaar (gespeeld door Rankin zelf) het gehad heeft met zijn job in Québec, ontslag neemt (niet voor hij zijn werkgever ervan overtuigd heeft dat zijn ervaring bij het Ministerie de "meest neutrale ervaring" uit zijn leven was) en afreist naar Winnipeg om zijn moeder te bezoeken.
Rankin brengt het met veel flair in beeld – Wes Anderson is nooit veraf – en fascineert met een even bizarre als geestige wereld vol old school-reclamespotjes, dagelijkse bingo-avonden, toeristen die totaal irrelevante vragen stellen en tonnen referenties naar Iraanse cinema. Of je die nu spot of niet, Universal Language baant zich een weg naar een verrassend emotioneel slot. Rankin mag zijn film een hallucinatie noemen, zijn visie op een wereld waar we onszelf vinden in de ander is dat hopelijk niet.