WR: Mysteries of the Organism (W.R. misterija organisma)

"Een uitermate originele, verrassende, spirituele en sarkastische kollage rond de Russische revolutieteoriein paralel met de sexuele bewustwordings- en bevrijdingsgedachte. Ik vind zomaar geen sluitende bepaling voor deze film: filosofisch essay rond de figuur van Wilhelm Reich ("ontdekker" van de kosmische, vitale en orgastische energie) of gewoon maar een politiek circus of beiden samen en nog veel meer”
(Jean-Pierre Wauters)

"W.R. De Misteries van het Organisme", bevat een aantal nogal uiteenlopende elementen zowel kwa inhoud als kwa stijl als kwa vertellingstrant. Het gaat om menselijke relaties, erotiek, politieke verhoudingen... Dat alles verteld door middel van fiktiefilm, stukjes reportage en fragmenten uit andere films. Ook de persoonlijke houding van de regisseur is kompleks: humor, sarkasme, bitterheid, melo en drama wisselen elkaar af.

In de beginscène zien we rauwe eierdooiers door wriemelende handen glijden. Daarna bewonderen we Milena Dravic, die we geneigd zijn te zien als hoofdpersonnage. Een serie korte maar hilarante naaktsekwensen getiteld FILME DER SEXPOL leiden ons af van Milena. Die sekwens verwijst later naar de USA (Woodstock). Nu komt de figuur van Wilhelm Reich centraal te staan. Na een kennismaking met hem heeft de film verder de struktuur van een vrije kollage op tema's van Reich. Verschijnen dan: Jackie Curtis (één van de transvestieten uit Warhol's FLESH, Bettie Dotson (erotische schilder) en Jim Buckley (uitgever van het undergroundblad SCREW).

De specialiste in het vak, Nancy Godrey, masturbeert deze laatste en vereeuwigt het verkregen resultaat door middel van plaaster. Een goede vondst is de erektie van Jim te laten gepaard gaan met de aanzwellende muziek van Smetana's Mldau. De muziek is trouwens zeer heterogeen: zowel klassiek als folksong als pop. Verder protestsongs en staatsliederen à la Brabangonne.
De laatste scènes worden onderbroken met fragmenten uit de film "The Vow" van Michael Gelovanni. Het resultaat is een bijtende sarkastische aanval op Stalin. Milena Dravic houdt dan een openbare toespraak waarin de noodzaak van de sexuele bevrijding aangetoond wordt. Dit deel van de film is fel emotioneel geladen en staat centraal juist omdat dààr de socialistische en sexuele revolutie aan elkaar gekoppeld worden. Het tema is dat er geen echte socialistische revolutie is enkel maar door de verandering van de ekonomische en politieke struktuur. De burgerlijke moraal en kultuur moet afgeschud worden en niet gepurifieerd. Dat is niet gebeurd in Oost-Europa.

Op een schitterende manier maakt Makavejev dit duidelijk door een "ballet russe" in te schakelen. Sterfiguur is de hyperkonformistische Vladimir Illich. Uiteindelijk verleid door Milena is hizichzelf niet meer meester, en na een kopulatie met haar, onthooft hij haar met zijn ijsschaatsen. Haar van bloed druipend hoofd, looft op een schaal de geneugten van de passie. Illich gaat heen en zingt een treurig liedje: Ode aan Frangois Villon, van de Sovjet undergrounddichter Bulat Okudjava.
Met zijn film keert Makavejev zich tegen het Westen, zijn kapitalisme en de verwezenlijking ervan; hij keert zich eveneens tegen het socialisme zoals het in Oost-Europa te vinden is, met zijn perversie en korruptie van het socialistische ideaal. Door zijn film vecht Makavejev tegen de repressie.

Het is onbegonnen werk deze film in een definitie te vangen, omdat er veel facetten zijn, en naargelang het standpunt kan beshouwd worden als een zwarte komedie, een dokumentaire, een pop-collage, een filosofisch essay en een politico-erotische klucht. Politiek en sexualiteit worden voorgesteld als twee onafscheidelijke facetten van hetzelfde systeem. Jonglerend met tijd en ruimte, verspringt Makavejev van de biografie en de experimenten van Reich, naar het Russisch en Joegoslavisch kommunisme, naar het Amerikaanse imperialisme, van het ene kontinent en decennium naar het andere. Leerlingen van Reich en getuigen van diens laatste levensjaren, personaliteiten uit de Amerikaanse kunstwereld, meer bepaald de erotische kunst en de pornografische literatuur, en fiktieve Joegoslavische personages, bevolken dit kinematografisch delirium.
(Lieve Trappeniers)