Angelo Badalamenti of de schoonheid van de duisternis

Niemand stak zoveel schoonheid in de duisternis als hij. Op de World Soundtrack Awards werd hij hier tweemaal bekroond. In 2005 als beste componist en in 2008 kreeg hij een Lifetime Achievement Award van de World Soundtrack Academy. Weinigen zijn deze rasverteller en lieve homo universalis vergeten. Ook in de geschiedenis van de World Soundtrack Awards.

Al van jongs af aan beheerste muziek het leven van de op 22 maart 1937 in Brooklyn geboren Angelo Badalamenti. Geïnspireerd en gefascineerd door de bij hem thuis staande mechanische piano begon hij op achtjarige leeftijd piano te studeren. Meer dan eens verkoos hij te ravotten maar zijn oudere broer riep hem telkens weer tot de orde. Studies compositie, Franse hoorn en piano, begon hij aan de Eastman School of Music in Rochester, New York en vervolledigde hij aan de Manhattan School of Music. Tijdens zijn opleiding trad hij geregeld op als pianist en zette hij zich aan het componeren. Zo zette hij zomaar gedichten op muziek.

Musical

Op zijn 22ste werd Angelo Badalamenti muziekleraar in een school in Brooklyn en omdat het de gewoonte was om met Kerstmis een musical op te voeren en hij niet goed wist welke, besloot hij er zelf een te componeren. Hij schreef een eigen versie van A Christmas Carol en dat werd een zodanig succes dat een lokaal tv-station dat kwam capteren en uitzond. Muziekuitgever Frank Stanton hoorde dat en vroeg hem om meer muziek. Na vijf jaar zei hij hoewel niet goedschiks het onderwijs vaarwel en begon hij, voor vijftig dollar per week, zo zegt Badalamenti in een Youtube-interview, popsongs te schrijven.

Pleiten

Vastberadenheid, durf en ambitie waren de overleden componist niet vreemd als je weet dat hij indertijd zomaar bij Nina Simone aanbelde met de vraag of zij zijn songs niet wilde zingen. Simone was niet thuis, haar man en manager wel, en zo is uiteindelijk haar signatuursong Another Spring ontstaan. Van dezelfde mentaliteit gaf Badalamenti blijk bij zijn eerste filmscores. In dezelfde studio waar hij componeerde was Ossie Davies aan zijn film Gordon’s War aan het werken over een Vietnamveteraan die terugkeerde naar Harlem. Het was een zogenaamde blaxploitation movie waar alleen mensen van kleur aan mochten meewerken. Barry White zou de muziek schrijven. Volgens de legende zou Badalamenti aan de regisseur gezegd hebben: “Ik ben wel niet zwart maar Sicilië, waar mijn ouders vandaan komen, ligt toch maar op zeven zwemlengtes van Afrika”. Hij won het pleit. Bij zijn volgende film, Law and Disorder van Ivan Passer, slaagde hij erin om Aaron Copland van de generiek te verdrijven. De film flopte, maar de mensen hielden van de muziek, vertelt de componist in een interview met zijn nicht Frances.

Stemcoach

Het duurde tot 1984 tot Badalamenti opnieuw en deze keer duurzaam in de filmwereld terechtkwam. Bij het draaien van zijn Blue Velvet zocht David Lynch een stemcoach voor Isabella Rossellini. Zijn producers herinnerden zich het vele werk dat Badalamenti op dat vlak eerder had verricht en contacteerden hem. Vermits Rossellini een Italiaanse is, zal ze wel een beetje kunnen zingen, dacht hij en hij vloog naar de set in North Carolina. Na drie uur oefenen hadden ze een behoorlijke opname van de song Blue Velvet en reageerde Lynch met de beroemd geworden Lynchiaanse uitdrukking "Peachy keen", dat voor Badalamenti vertaald werd in "Hij vindt het fantastisch". Badalamenti mocht blijven, kreeg een kleine rol en mocht de muziek voor de film componeren. Maar eerst was er de song The Mysteries of Love. David Lynch zou tekst leveren maar kwam niet verder dan zes regels proza. Jaren later krabt Badalamenti zich nog in de weinige haren als hij daaraan terugdenkt. Maar in de persoon van Julee Cruise werd de zangeres gevonden die “fluisterend kan zingen als een engel en het lied kan laten zweven over een oceaan van tijd”. Beth Rowley zong het in Gent op de WSA-avond in 2008.

Levenslang

Blue Velvet werd het begin van een levenslange vriendschap, een symbiose, en zelfs, naar onze bronnen en volgens beide partners, een tweede beste huwelijk. Toen David Lynch een pilootaflevering van de tv-serie Northwest Passage, want zo noemde Twin Peaks aanvankelijk, mocht draaien, nam hij in New York contact op met Badalamenti. Er was nog geen scène gedraaid toen hij aan de componist het verhaal begon te vertellen. Het is donker, er drijven wolken voor de maan, een uil roept op de achtergrond, de platanen ruisen en uit de duisternis komt een mooie, getormenteerde mysterieuze vrouw tevoorschijn, de muziek bereikt een hoogtepunt en zwakt geleidelijk weer af... De aan de piano zittende componist begon de vertellende Lynch te begeleiden en zo is het beroemde Laura Palmer thema ontstaan.

Beschrijven

Toen Badalamenti zei dat hij zijn muziek verder zou bewerken, was Lynch kordaat: "Verander er geen noot aan!" Deed ik ook niet, vertelde de componist later, want hoewel Lynch niet muzikaal onderlegd was dan toch zou hij de ene veranderde noot eruit hebben gepikt. Woorden, hoeveel ook, schieten te kort om de muziek van Twin Peaks te beschrijven. Duister, mysterieus, hartverscheurend, triestig, passievol, gewelddadig, teder, radioactief gloeiend en ga zo maar door. De drie noten tellende intro is universeel herkenbaar en de onderliggende lagen zijn amper herkenbaar. Badalamenti zegt dat “hij houdt van een korte melodie die je met een vinger kan spelen. De eenvoud ervan wordt geschraagd door een technisch chaotische ondergrond die onbewust heel wat muziektheorieën op hun kop zet. Veelal gaat mijn muziek tegen de filmactie in”.

Eigenheid

Na Twin Peaks, de film Twin Peaks: Fire Walk With Me plus de sequels volgden nog onder meer Wild at Heart, Mulholland Drive, Lost Highway en het Lynch-buitenbeentje The Straight Story. Tussendoor en later verzorgde Badalamenti nog de muziek voor Wait until Spring, Bandini van onze Dominique Deruddere en van films van onder meer Danny Boyle (The Beach), Paul Schrader (The Comfort of Strangers), Jane Campion (Holy Smoke).