Cannes 2024 scoort met mooie affiche

De 77ste editie van Cannes pakt letterlijk en figuurlijk uit met een mooie affiche. Letterlijk omdat het festivalbeeld uit Akira Kurosawa’s Rapsody in August met zijn magische schoonheid en hypnotische magie al het heerlijke en verbindende van film symboliseert. Figuurlijk omdat het filmprogramma fraai oogt met een beloftevolle mix van gevestigde waarden, nieuwkomers, bekend en onbekend acteertalent in diverse genres. De andere kant van de medaille is een filmindustrie die nog altijd niet volledig hersteld is van de corona epidemie en de nervositeit over de plaats en de rol van dragers en streamers in een volatiel medium dat overigens al vanaf het prille begin van zijn bestaan dood werd verklaard. Het tegendeel is waar. Welkom in de heksenketel van Cannes, Leonardo Van Dijl met Julie zwijgt.

Turbulentie

Bij het begin van het festival dat op 14 mei van start ging met de, naargelang het meerwaardezoekersgehalte van de kijker, dolle of doldwaze komedie Le deuxième acte van Quentin Dupieux hangt er toch wat turbulentie boven Cannes. Daar zorgt de Franse actrice Judith Godrèche voor. Haar kortfilm Moi aussi, met getuigenissen van grensoverschrijdend seksueel gedrag opent deze avond 15 mei de sectie Un certain regard. Godrèche maakte recent op de uitreiking van de Franse Césars grote indruk toen ze de omerta in verband met MeToo aanklaagde in de Franse filmwereld. Ze beschuldigde zelf regisseurs Jacques Doillon en Benoît Jacquot van misbruik toen ze als veertienjarige met hen werkte. Iets wat beiden ontkennen. Op de Croisette gonst het van de geruchten dat er meer beschuldigingen aankomen.

In de cockpit van het festival bemand door gedelegeerd bestuurder Thierry Frémaux en voorzitter van de raad van bestuur Iris Knobloch, houdt men het hoofd koel en wijst men erop dat als er een persoon op een filmset of elders in de fout ging daar niet de hele film het slachtoffer mag van zijn. Met andere woorden, de directie is in voorkomend geval niet bereid om de desbetreffende film van de affiche te halen.

Spanning

Ook de oorlog in Gaza kan mogelijk Cannes impacteren. La belle de Gaza van Yolande Zaubermann gaat over transpersonen die Gaza ontvluchten en in Tel Aviv een onderkomen vinden en speelt zich dus gedeeltelijk in Gaza af. En de Palestijnse regisseur Mahdi Ffeifel stelt To a land unknown voor in de sectie Quinzaine des cinéastes. Beide regisseurs lijken zich wel aan de goede kant van de geschiedenis te bevinden. Vandaar wellicht spanning maar geen herrie. Blijft het daarbij ook onder het festivalpersoneel dat van plan was te staken tegen de onderbetaling waarvan zij het slachtoffer zijn? Mocht de uitgestoken hand van de directie en het daaraan verbonden overleg niets opleveren dan zijn werkonderbrekingen niet uitgesloten.

Megalopolis

Inmiddels is, na de uitreiking van een ere Gouden Palm aan steractrice Meryl Streep, de vertoningscarrousel op gang getrokken. In de competitie wordt zonder twijfel het meest uitgekeken naar Megalopolis van Francis Ford Coppola. De vijfvoudige Oscarwinnaar stelt zijn jongste met eigen middelen gefinancierde film voor vijftig jaar nadat hij met zijn The Conversation zijn eerste Gouden Palm won. Megalopolis is een project waar Coppola al veertig jaar mee rondloopt. Het gaat om twee tegenstrijdige visies bij de heropbouw van een verwoeste stad. Architect Caesar Catilina, vertolkt door Adam Driver, staat met zijn plannen regelrecht tegenover burgemeester Franklyn Cicero, vertolkt door Giancarlo Esposito. Verraden de Latijnse namen in de cast dat het om een parafrase gaat op een stukje Romeinse geschiedenis? Om zijn 120 miljoen dollar kostende ultieme levensdroom te kunnen verwezenlijken, moest Coppola een deel van zijn wijngaarden verkopen.

Toesteken

Nog eens ongeveer 100 miljoen dollar ophoesten om wereldwijd print en marketingkosten te financieren, ging zelfs de regisseur van de Godfather-trilogie te ver. Daarom organiseerde hij een privé visie van zijn film voor potentiële kopers en verdelers. Volgens een artikel in het filmvakblad The Hollywood Reporter waren de aanwezigen onder de indruk maar de complexiteit van de thematiek belette dat er meteen portefeuilles werden bovengehaald. Tot dusverre heeft Megalopolis dus nog geen verdeler in de VS en in de UK. Amazon en Apple zouden interesse vertonen. Er zit voor Coppola voorlopig niets anders op dan zich de woorden van Cicero eigen te maken: “Hoe lang nog, verdelers, zullen jullie mijn geduld op de proef stellen”. Misschien kan een Gouden Palm hen een handje toesteken?

Uitdaging

Naast Francis Ford Coppola is Jacques Audiard de enige cineast in competitie die al eerder een Gouden Palm won. Audiard kreeg die in 2015 voor Dheepan. Hij maakt dit jaar kans met Emilia Perez, aangekondigd als een komische muzikale misdaadfilm die zich afspeelt in Mexico. Het hoofdpersonage werkt voor een advocatenkantoor dat het niet zo nauw neemt met de rechtspraktijk. Op een keer krijgt ze de kans om een berucht kartelleider te helpen om dankzij een ingenieus plan van de wereldbol te verdwijnen. Ze neemt de uitdaging aan in deze Frans-Mexicaanse coproductie.

Peloton

Jacques Audiard is de onbetwiste kopman in het zesdelige Franse competitie peloton. Christophe Honoré werkt in zijn Marcello Mio de beroemde Italiaanse acteur Marcello Mastroianni opnieuw tot leven. Chiara, de dochter van Marcello Mastroianni en Catherine Deneuve, besluit op een keer te leven en zich voor te doen zoals haar vader. Ze doet dat zo overtuigend dat iedereen haar Marcello begint te noemen. Satire op de wereld van de schoonheidsproducten plus heel wat body horror vormen de voornaamste ingrediënten van The Substance, een horrorfilm van Carolie Forgeat die eerder furore maakte met haar debuut Revenge. De hoofdrollen zijn voor Margaret Qualley, Dennis Quaid en Demi Moore die op de rode loper wordt verwacht. Dat de opnames al van twee jaar geleden dateren, verhoogt de spanning rondom te film.

Animatie

Slechts een debuutfilm in de competitie dit jaar en die werd gedraaid door Agathe Riedinger. Haar coming-of-age film Diamant brut speelt zich af in de wereld van de reality shows. Op zoek naar roem schrijft de negentienjarige Liane, die met haar moeder en zus in Fréjus leeft, zich in voor het programma Miracle Island. Voor haar lijkt het een ideale springplank voor een verdere carrière. Dankzij Gilles Lellouche en zijn Amour ouf zien we opnieuw Adèle Exarchopoulos aan het werk en Michel Hazanavicius, bekend van The Artist mocht in laatste instantie met zijn La plus précieuse des marchandises de Franse rangen vervoegen. We krijgen nog de kans om de stem te horen van de inmiddels overleden Jean-Louis Trintignant in deze Frans-Belgische animatiefilm. Een van de zes animatiefilms die in de officiële selectie zitten. De sterke vertegenwoordiging danken we voor een stuk aan de ere Palm die wordt uitgereikt aan de wereldberoemde Ghibli-studio's uit Tokio. Het is de eerste ere Palm die niet aan een persoon wordt uitgereikt maar aan het geheel van een filmstudio.

Trump

Wegens zijn actualiteitswaarde wordt enorm veel belangstelling verwacht voor The Apprentice van de Iraans-Deense cineast Ali Abbasi die eerder in Cannes zijn Holy Spider voorstelde. In deze “biografische” film voert hij niemand minder dan voormalig president Donald Trump op die in het begin van de jaren zeventig en verder in de jaren tachtig een zakenimperium opbouwde. Daarbij werd corruptie noch bedrog geschuwd en de samenwerking tussen Trump en zijn raadgever de New Yorkse jurist en aanklager Roy Cohn was niet onbesproken. Vooral omdat Cohn ook banden had met communistenjager senator Joseph McCarthy. The Apprentice ontleent zijn titel aan door Trump gesponsord spelprogramma waarbij een kandidaat een functie bij het Trump imperium kon winnen.

Limonov

Cannesgangers zijn vertrouwd met de naam Kirill Serebrennikov en kijken uit naar zijn Limonov -The Ballad. De lezers van Limonov van Emmanuel Carrère die aan het scenario meewerkte, evenzeer. Volgens De Groene Amsterdammer was de in 1943 geboren en in 2020 overleden Limonov punker, agitator, vrouwenverslinder, homoseksueel, activist, politicus, dichter en schrijver. Zijn omzwervingen vanuit Rusland naar New York en vandaar naar Parijs en terug naar Rusland werden pakkend en beklijvend verwoord door Carrère en hebben hem behoed voor de vergetelheid. Gebeurt hetzelfde met de film?

Yorgos en co

In 2009 begon de internationale filmcarrière van Yorgos Lanthimos in Cannes toen hij de grote prijs van Un Certain Regard won met zijn Dogtooth. Zijn volgende films verhuisden veelal naar Venetië. Dat was ook vorig jaar het geval met zijn Poor Things. Thierry Frémaux greep toen net naast de film omdat hij niet tijdig klaar was. Dit jaar heeft de afgevaardigde bestuurder meer geluk want Kinds of Kindness beleeft zijn wereldpremière aan de Azurenkust. Maar meer dan dat het om een driedelige anthologiefilm gaat en dat Emma Stone samen met Jesse Simons en Margaret Qualley driemaal een hoofdrol speelt, weet men nog niet. Onder de vertrouwde Cannesgezichten vermelden we nog onder meer de Braziliaan Karim Aïnouz met Motel Destino, David Cronenberg met The Shrouds waarin een man iets uitvindt waardoor hij in contact komt met de doden. Een thematiek die al aan bod kwam in een paar Berlinale films.

Sympathie

Paul Schrader heeft het in Oh Canada over een man die indertijd naar Canada vluchtte om niet naar Vietnam te moeten en op het einde van zijn leven zijn eigen mythe ontmaskert. Jia Zhang Ke zal met zijn Caught by the Tides zonder veel twijfel nogmaals een stukje China aan ons openbaren en de meeste sympathie zal voor de Iraanse Mohammad Rasoulof zijn die na zijn veroordeling tot acht jaar gevangenis Iran ontvluchtte en in Europa onderdook. Of hij zijn jongste film, The Seed of the Sacred Fig nu zelf in Cannes komt voorstellen is nog niet zeker. Met zijn Parthenope neemt Paolo Sorrentino al voor de zevende keer zijn opwachting op de rode loper. Belangrijke nieuwkomer Miguel Gomes stelde al vijf films voor in de Quinzaine en maakt nu met Grand Tour de overstap naar de grote Lumière zaal in het festivalpaleis. Andrea Arnold keert met Bird terug naar die zaal maar moet tegelijk naar de Quinzaine waar ze met een Carosse d’ Or zal worden gehuldigd voor haar oeuvre.

Kweekvijver

De Quinzaine des cinéastes, die dit jaar vooral aandacht heeft voor de Zuid-Amerikaanse film, pakt overigens uit met een publieksprijs, een nieuwigheid in in de geschiedenis van Cannes en is bedoeld om de band tussen de toeschouwers en de makers te versterken. De prijs is in het leven geroepen ter nagedachtenis van Chantal Akerman. De Chantal Akerman Foundation spijst de prijs met 7.500 euro voor de winnaar.

Wie specifiek op zoek gaat naar interessante debuutfilms kan dit jaar vooral terecht in de sectie Un certain regard . Ooit begonnen als een platform voor films die een raakvlak hadden met andere kunsten en als vangnet voor net-geen-competitiefilms is de sectie uitgegroeid voor kweekvijver voor nieuw talent. Vraag het maar aan Lukas Dhont die er zijn Girl mocht voorstellen en daarna Close in de competitie in stelling bracht. Dit jaar mogen er acht van zijn collega’s in zijn voetsporen stappen.

Julie

De Semaine de la critique richt zich specifiek op eerste en tweede films in haar competitie. Daar hoort dit jaar Julie zwijgt van Leonardo van Dijl bij. De film die zich in de tenniswereld afspeelt, snijdt met de problematiek van grensoverschrijdend gedrag een actueel thema aan dat van Dijl al eerder in zijn kortfilms aan bod laat komen. Julie zwijgt wordt in het eerste festivalweekend vertoond en is volgens Ava

Cahen, de gedelegeerd bestuurder van de Semaine een “haarscherp geschreven en geregisseerde, op en top moderne film”. Een palm kan Julie zwijgt niet winnen, de film komt wel in aanmerking voor de Caméra d’Or die het beste debuut van Cannes bekroont. De jury staat onder leiding van onze Baloj in duo met Emmanuelle Béart.

Saga’s

Aan de andere kant van het debuutspectrum staan de grote Hollywoodmachines. Dit jaar worden ze vertegenwoordigd door Furiosa: Una Saga Mad Max van George Miller en Horizon: An American Saga van Kevin Costner, het eerste deel van een serie over de verovering van het wilde Westen. Costner, wereldbekend na Dancing with Wolves, regisseert niet allen de reeks maar acteert er ook in. Beide saga’s worden buiten competitie vertoond.

Wie gruwt van dergelijke Hollywoodmachines kan uit Cannes vluchten naar het in Cannes La Bocca gelegen Cineum filmcomplex waar voor het eerst een festival van de immersieve film wordt georganiseerd. Cannes pretendeert niet blind te zijn voor nieuwe vormen en experimenten en bewijst dat met films die gemaakt zijn met virtuele realiteit, die nieuwe vertelvormen uitproberen; conventies uitdagen en nieuwe technologieën als hologrammen omarmen. Acht films nemen deel aan deze gloednieuwe competitie.

Ze maakt Cannes nog minder behapbaar voor de professionele kijker die noodgedwongen moet kiezen tussen tal van secties als de Séances de Minuit, Cannes Première en andere Seances Spéciales. Maar zijn filmkennis evenzeer kan verdiepen met de Cannes Classics. Daar wordt onder meer een gerestaureerde versie van Napoleon van Abel Gance vertoond.

Hoofdrol

De focus van het merendeel van de filmliefhebbers blijft gericht op de Gouden Palm die op 25 mei wordt uitgereikt door een jury onder leiding van Greta Herwig die haar verleden als arthouse actrice en cineaste achter zich liet en dankzij Barbie de filmkassa’s haast eindeloos liet rinkelen. Bij haar taak wordt ze bijgestaan door onder andere actrices Eva Green en Lily Gladstone, regisseurs Kore-Eda Hirokazu en Nadine Labaki en acteurs Pierfrancesco Favino en Omar Sy. Nu nog hopen op een goedgunstig gezind ticketsysteem dat veel weg heeft van een lottotrekking en waar algoritmes een hoofdrol spelen. O tempora, o mores; wat een tijden zou Cicero zeggen. Ook die uit Megalopolis?