Criminaliteit tiert welig op het festival

Dat is op de 36e editie van het Filmfestival Gent op een uitmuntende manier het geval bij Das Weisse Band. Met deze in zwart wit gedraaide film won Michael Haneke eerder dit jaar in Cannes de Gouden Palm. Het kwaad bij Haneke zit hem in kleine dingen. Iemand spant een draad over een weg zodat een paard struikelt en de berijder gekwetst raakt. Daar blijft het niet bij in de vrij gesloten gemeenschap van Eichwald. Een vrouw valt door het plafond in een schuur en haar kinderen koelen hun woede op de zoon van de plaatselijke baron. Naast de baron is er de dominee die met harde hand zijn kinderen opvoedt en tussen de boeren en andere notabelen is er een jonge schoolmeester die verliefd is op de meid van de baron. Hij is zowat het enige lichtpunt in een door het kwaad behepte gemeenschap. Haneke hoedt er zich voor om op een concrete manier schuldigen aan te wijzen. Hij suggereert enkel wat er in Duitsland leefde in het begin van de twintigste eeuw. Toen al werd een grondslag gelegd voor de latere calamiteiten. Dat onderhuidse kwaad en de kleine criminaliteit komt in meerdere films aan bod. In de Turkse Black Dogs Barking merken jongeren hoe lucratief grove maffiapraktijken zijn en besluiten om op een kleinere schaal een parkeerterrein uit te baten. Ze vergeten daarbij echter om aan een peetvader toelating te vragen. In deze film gaat het dus onder meer over de fascinatie van het kwaad. In enkele Chinese films maakt het kwaad integraal deel uit van het leven en is het zelfs een manier om te overleven. Denk maar aan loverboy Qiang uit Floating in Memory. Hij vangt niet alleen de wat naïeve Xiu in zijn netten maar maakt ook deel uit van een grotere bende die leeft van overvallen of afpersing. Regisseur Peng Tao beweert dat hij een realistisch beeld ophangt van een bepaald deel van de jeugd in China. Hij doet dat in ieder geval overtuigend. Net als Zheng Wei in de Chinees-Koreaanse film Fish Eyes waarin jongeren bij gebrek aan authentieke levensprikkels een winkel met huishoudartikelen overvallen. De drugscène duikt dan weer op in Ajami, de naam van een wijk in Jaffa. Daar wonen joden en Palestijnen samen en dat gaat met veel spanningen gepaard. Het dealen van drugs en het optreden van de politie is slechts één van de verhaallijnen in dit beklijvend portret van een gewelddadige wijk vol spanningen en excessen. Wie dit soort criminaliteit te minnetjes vindt, moet een plaats reserveren bij Bronson want die man lijkt de verpersoonlijking van het kwaad. Voor Michael Peterson, de echte naam van Bronson, begon alles met een overval op een postkantoor in 1974. Hij kreeg er zeven jaar gevangenisstraf voor. Inmiddels zit hij al 34 jaar vast waarvan dertig jaar in afzondering. Hij veranderde zijn naam uit bewondering voor acteur Charles Bronson. Tijdens zijn gevangenschap schreef hij al dertien boeken en deze kampioen van de gijzelnemingen wordt als Engelands gevaarlijkste gevangene beschouwd. Na de film weet je waarom. Regisseur Nicolas Wending Refn sublimeert een en ander door zijn extreem gewelddadige beelden met klassieke muziek te combineren. Het effect is grandioos, denk Clockwork Orange maal tien, maar Bronson blijft een mokerslag zowel voor de lege als de volle maag.