Grensoverschrijdend gedrag in het Braziliaanse 'Liquid Truth'

De doorslaggevende rol van de sociale media in onze globale slachtoffer- en aanklachtcultuur is iedereen bekend en is ook een cruciale factor in de Braziliaanse film 'Liquid Truth'. De titel verwijst zowel naar het dominante en sfeerbepalende decor van de film - een zwembad - als naar het onbestendige van de waarheid in een zaak van ongewenste seksuele intimiteit met minderjarigen. Protagonist is een zwemleraar, Rubens, die door ouders wordt beschuldigd dat hij in de kleedkamer hun achtjarig zoontje Boca op de mond zou gekust hebben.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag

Rubens, gespeeld door de populaire Braziliaanse televisiester Daniel de Oliveira is geliefd bij de kinderen en adolescenten die hij coacht bij het zwemmen. Gezien de aard van zijn beroep zijn lichamelijke contacten onvermijdelijk en wanneer hij bij wijze van aanmoediging leerlingen knuffelt of omarmt, gebeurt dit toch met de beste bedoelingen. In deze (over)gevoelige tijden waar niet gekeken wordt op een heksenjacht meer of minder is het natuurlijk de vraag: wanneer gaat de ongedwongen omgang van deze volwassen man met minderjarigen over in seksueel grensoverschrijdend gedrag?

Als de moeder van Boca (Stella Rabello) een klacht neerlegt tegen de zwemleraar, is het hek van de dam. Ze verspreidt het nieuws bij andere ouders en de aantijging gaat via de sociale media viraal. Rubens wordt aan de schandpaal genageld, leerlingen schrijven zich uit voor de zwemlessen, het badhuis wordt zelfs gesloten en de politie geraakt erbij betrokken. Vooraleer Rubens zich kan verdedigen, wordt hij al schuldig verklaard. Zonder enig bewijs is ook zijn carrière verwoest, zijn integriteit aangetast. Het is vooral het online sneeuwbaleffect dat tot gevolg heeft dat het woord ‘pedofiel’ op zijn auto wordt gespoten en dat hij door opgewonden ouders fysiek wordt aangevallen.

Protagonist met twee gezichten

'Liquid Truth' is pas de tweede lange speelfilm van Carolina Jabor die vooral televisiereeksen en muziekdocumentaires draaide. Vanaf haar eerste speelfilm, 'Boa Sorte' (2014), over een tiener die in een psychiatrische inrichting verliefd wordt op een ongeneeslijk zieke dertigjarige vrouw, bleek al dat Jabor de controverse niet schuwde en lastige onderwerpen niet uit de weg ging. Dat geldt zeker ook voor 'Liquid Truth', een film die des te krachtiger is omdat Jabor de toeschouwer in het ongewisse laat over wat er precies in de kleedkamer is gebeurd. Ze maakt van haar hoofdpersoon zeker geen smetteloze held: Rubens loopt er aanvankelijk met een lichtelijk arrogante zelfverzekerdheid bij; alhoewel hij een vaste vriendin heeft, pakt hij trots uit met zijn seksuele avontuurtjes met andere dames; op de sociale media zien we hem profielen uitpluizen van minderjarige meisjes.

Door haar protagonist een beetje te tonen als een man met twee gezichten, zaait de regisseuse ook twijfels over zijn mogelijke schuld. En zelfs al is daarmee niks bewezen, toch voelen we hoe makkelijk en aanlokkelijk het is om daardoor geloof te hechten aan een uit de hand gelopen lastercampagne. Als 'Liquid Truth' dan toch zekerheden poneert, dan is het wel dat sociale media en publieke opinie niet straffeloos aanklager, rechter en jury kunnen spelen, en nog altijd het rechtsprincipe geldt dat een veroordeling boven elke twijfel moet verheven zijn.

Badhuis in schemerzone

'Liquid Truth' is zeker geen thesisfilm die er zijn boodschap duimendik oplegt. Jabor en haar scenarist Lucas Paraizo kiezen voor ambiguïteit in plaats van eenduidigheid, voor complexiteit in plaats van pasklare oplossingen, voor onzekerheid in plaats van heilig geloof in het eigen gelijk.

Cinematografisch is zo’n decor van een badhuis, met zijn symboliek van fluïditeit en reinheid en met de kwetsbaarheid van halfnaakte opgroeiende kinderen, zeer dankbaar. Ook het kleurenpalet, overheerst door het lichtblauw van het water en de glanzend witte tegels, schenkt aan de film een frisse transparantie, in scherp contrast met de kwalijke intriges en de schemerzones die door de regisseur verkend worden.

'Liquid Truth' is onze One Shot Cinema-film van december en is te zien op 6, 16 en 20 december in Sphinx Cinema (Gent). Reserveer jouw ticket(s) hier.