'Lean on Pete' hartverwarmende cinema zonder één vals sentimentele noot

Zijn eerste film, 'Greek Pete' (2009) een docudrama over een jaar in het leven van een Londense callboy werd geen bioscooprelease waardig gevonden en ging dan maar straight to video. Maar vanaf zijn eerste echte speelfilm 'Weekend' (2011) profileerde de Britse regisseur Andrew Haigh zich meteen als een sterke figuur binnen de Queer Cinema beweging. 'Weekend' won op Film Fest Gent de prijs van de jongerenjury, werd een -voorspelbare- hit in het LGBT+ circuit maar omdat het thema van verliefdheid verder reikt dan standaard gay issues bekoorde de film ook een ruimer publiek, zoals recente gay love stories als 'Call Me By Your Name' en 'God’s Own Country' dat nu ook doen.

Toen hij daarna de Amerikaanse reeks 'Looking' (2014) regisseerde, een serie over drie bevriende homo’s en hun avontuurtjes en relaties in gay Mekka San Francisco, leek Haigh (1973) zich te specialiseren in relationele kwesties bij jonge homomannen. Groot was dan ook de verrassing toen hij met '45 Years' (2015) het roer volledig omgooide: dit keer koos hij als protagonisten een bejaard echtpaar (Britse veteranen Charlotte Rampling en Tom Courtenay) dat aan de vooravond van hun 45-jarig huwelijksfeest een eng bericht ontvangt dat hun jarenlang harmonieus samenzijn op losse schroeven zet. Met zijn nieuwste, in de Amerikaanse Pacific Northwest gedraaide film, verbaast Haigh opnieuw al wie hem voorbarig in een hokje had gestopt.

Persoonlijke odyssee

De titelfiguur uit 'Lean on Pete' is geen Griek en ook geen callboy: het is een paard dat een sleutelrol speelt in dit coming-of-age verhaal dat zich afspeelt in een landelijk, verarmd Amerika. Charley (Charlie Plummer), een jongen van vijftien, heeft een lastige band met zijn vader, zoekt zichzelf en gaat vrij doelloos door het leven. Tot hij tijdens een vakantiejob op een paardenrenbaan een trainer (Steve Buscemi) en diens vriendin, een jockey, (Chloe Sevigny) ontmoet.

Ze nemen hem onder hun hoede als ze zien hoe hij vol genegenheid met paarden opgaat. Eén renpaard in het bijzonder dan, Lean on Pete, dat zijn beste jaren achter de rug heeft, zijn nut heeft bewezen en en route is naar het slachthuis. Om de veroordeelde Lean on Pete van een gewisse dood te redden, neemt Charley het paard mee op tocht door Amerika. Zijn vlucht ziet er hoe langer hoe uitzichtlozer uit, zonder dat de film in het melodramatische vervalt.

Terugkerend motief

De speciale band tussen een adolescent en een dier waar hij/zij zorgzaam mee omgaat, is een regelmatig terugkerend motief in de filmhistorie. Het gaat van sentimentele Disney prenten tot een sociaal realistisch drama als 'Kes' (1969), waarin Ken Loach toont hoe een kansarme, gesloten vijftienjarige jongen uit het Noorden van Engeland aan de benauwende sfeer thuis en op school ontsnapt door een gevangen torenvalk af te richten. In Robert Bressons 'Au hasard Balthasar' (1966) voelt Anne Wiazemsky dan weer een zekere verwantschap met de ezel van wie de pathetische levensloop wordt geschetst.

Maar het zijn toch vooral paarden die in het ‘boy/girl meets animal’ subgenre het hoogst scoren. Om maar enkele scherp contrasterende voorbeelden te noemen: 'National Velvet' (1945), waarin de twaalfjarige Elizabeth Taylor het winnende lot trekt en haar geliefkoosde viervoeter wint; 'Equus' (1977), een schokkende allegorische fabel over een paarden minnende staljongen die zijn troeteldieren toch maar de ogen uitsteekt; 'War Horse' (2011), Steven Spielbergs groots melodrama over de vriendschap tussen een jongen en een paard ten tijde van de Eerste Wereldoorlog.

Genuanceerd portret

Natuurlijk is 'Lean on Pete' niet zomaar een film over een jongen en zijn favoriet paard, zoals vele road movies, gaat het ook om een (zelf)ontdekkingstocht naar wat ontbreekt of voorbij is. Door zijn moeder op vroege leeftijd in de steek gelaten, is Charley op zoek naar een thuis, naar een familielid met wie hij zich nog verbonden voelt. Regisseur Haigh gaat dit niet met woorden verklaren maar suggereert dit liever door zijn alluderende vorm van vertellen. Hij is niet de regisseur die grote verhalen vertelt: het klassiek narratieve drama is in al zijn werk slechts zeer summier aanwezig. Zoals hij in 'Weekend' niet meer doet dan de ontluikende, aarzelende liefde tussen twee mannen haarfijn ontleden, zo is ook de sterkte van 'Lean on Pete' hoe hij de clichés en eigenschappen van de boy-animal romance gebruikt om het genuanceerd portret te schetsen van een gekwelde jongen die zijn emoties opkropt maar geleidelijk zijn gevoelens laat spreken.

Wat de eigenschappen van de road movie betreft, maakt Haigh in deze melancholische neo-western optimaal gebruik van het Amerikaanse landschap om zijn ‘klein’ verhaal in te bedden in een overweldigend natuurdecor, dat de personages nog kwetsbaarder maakt.

Subtiele vertolking

In Charlie Plummer (recent ook te zien als miljardair J. Paul Getty’s kleinzoon in Ridley Scotts 'All the Money in the World') vond de regisseur de ideale wat androgyne acteur die bij zijn impressionistische stijl past. Plummers vertolking is niet naar buiten maar naar binnen gekeerd. De camera is aandachtig voor zijn geringste reactie, voor de kleinste gebaren. En achter zijn dromerige blik gaat een wereld van emoties schuil in een film die elke pathos (waar het verhaal makkelijk aanleiding tot kan geven) ontwijkt. Hartverwarmende cinema zonder maar één vals sentimentele noot. Dezer dagen een rariteit in de bioscoop.

‘Lean on Pete' is op dinsdag 17 april te zien tijdens Film Fest Gent On Tour in Studio Skoop (Gent), Cinema Lumière (Brugge), Cinema Cartoon's (Antwerpen), The Roxy Theatre (Koersel), Studio Geel, Cinema ZED (Leuven), Kunstencentrum BUDA (Kortrijk), CC Strombeek, Flagey (Brussel, Studio 5), CC Zoetegem (Zottegem), CC Ter Dilft (Bornem), CC Jan Tervaert (Hamme), Cinema Westside (Evergem). Tickets zijn verkrijgbaar bij de deelnemende locaties.