Marco Beltrami laat de natuur zingen

Dat filmmuziek verbindt en stuurt, kreeg een afgeladen Kinepoliszaal te zien en te horen bij een fragment uit ‘The Drop’ van Michaël R. Roskam. Nochtans was de ontmoeting tussen Roskam en Beltrami geen natuurlijk verbond: toen de Belgische regisseur de kans kreeg om in de VS de gangsterfilm ‘The Drop’ te draaien, stelde hij als voorwaarde dat Nicolas Karakatsanis het camerawerk voor zijn rekening mocht nemen en dat Raf Keunen de muziek zou componeren. De producenten aanvaardden dat, maar de productie verliep niet altijd even vlot. “Werken met trial-and-error”, noemt Roskam dat.

Muziek als gids

Producenten waren niet onverdeeld enthousiast over de montage, en testscreenings beloofden weinig goeds. Roskam mocht opnieuw een director’s cut samenstellen, maar dan werd er gevit op de muziek van Raf Keunen, vooral op de score in het laatste deel van de film. Roskam kreeg de raad om Marco Beltrami te contacteren, die de film zonder Keunens muziek bekeek. Hoewel hij midden in een andere opdracht zat, besloot hij toch om aan ‘The Drop’ te werken.

Met Beltrami’s muziek viel alles in de plooi. Hoewel de choreografie van de personages in de barscène al vastlag, wist de componist met zijn muziek de sequentie naar een hoger niveau te tillen. Zijn muzikale thema’s typeren de personages en gidsen de kijker door het verhaal. We volgen het heen-en-weergeloop van de acteurs en actrices, horen en zien vallen samen.

Opboksen tegen de wind

Het is een beproefde techniek van Beltrami. Toen Martine Huvenne, curator van het Film Music Seminar, erop wees dat het landschap in ‘The Homesman’ van Tommy Lee Jones impressionant aanwezig was in de muziek, verklapte Beltrami dat hij van bij het begin rekening hield met de wind die permanent over de vlakte raast. Hij integreerde het waaien gewoon in de muziek. Daarbij werden beelden getoond van een op een platform vastgesnoerde piano en violisten die onder een afdakje opboksten tegen de wind. De eenzaamheid van het in de woestenij dolende hoofdpersonage Mary Bee (Hillary Swank) spatte van het scherm, met dank aan de wervelende muziek.

Je kunt je afvragen hoeveel ‘klank’ er in dergelijke scènes zit, en hoeveel muziek. Maar eigenlijk is zo’n onderscheid niet meer van deze tijd. En Beltrami is al sedert zijn speelfilmdebuut ‘Scream’ (Wes Craven) bezig met het aftasten van de klankgrenzen van instrumenten. Hij rekt als het ware de snaren op en manipuleert de klanken van zijn favoriete instrument, de piano.

Eyeopener

Beltrami’s muziek voor ‘The Hurt Locker’ van Kathryn Bigelow is een hoogtepunt in zijn oeuvre: muziek en sounddesign zijn nauwelijks van elkaar te onderscheiden. Waar begint het ene en eindigt het andere? Daarvoor moet je al over een zeer geoefend gehoor beschikken.

In verband met de samenwerking met Bigelow weigerde Marco Beltrami in te gaan op een genderdiscussie: hij maakt liever geen onderscheid tussen werken met een mannelijke of met een vrouwelijke regisseur. Hij vertelde wel dat Bigelow aanvankelijk, met een budget van 15.000 dollar (ongeveer 13.500 euro), mikte op een 7-tal minuten muziek. Het werden er uiteindelijk 65. Beltrami beschouwt de score, die hem en zijn kompaan Buck Sanders een Oscarnominatie opleverde, als een ‘eyeopener’ omdat de speelfilm op een documentaire lijkt.

Griezelige momenten

En ‘Free Solo’ dan, de halsbrekende documentaire over bergbeklimmer Alex Honnold? Pakt de componist een echte docu anders aan dan een speelfilm? Beltrami: “In beide genres verloopt het proces gelijkaardig. Ik heb altijd nood aan een visueel element vooraleer ik aan een compositie begin, en in het geval van een documentaire zorg ik ervoor dat ik de gebruikelijke voice-over niet in de weg sta.” En met zijn verwijzing naar de “scary moments” in ‘Free Solo’, wanneer Honnold de Amerikaanse berg El Capitan beklimt, bracht hij ‘Scream’ in herinnering.

Sinds die horrorhit uit 1996 heeft de klassiek gevormde Beltrami een indrukwekkend parcours afgelegd. In Buck Sanders vond hij onderweg de perfecte compagnon de route. Sanders heeft een achtergrond in elektronische muziek, maar ze delen eenzelfde esthetiek: ze verleggen grenzen en luisteren naar de natuur. Zelfs naar de klank van cactussen.