Met de glimlach naar Cannes

Dit jaar worden de koffers voor Cannes met de glimlach gepakt. Het programma van de 72ste editie van het Internationaal Filmfestival is een aardige mix van gevestigde waarden en aanstormend talent. Diego Maradonna en vooral Elton John komen, naast het andere mooie filmvolk, het mooie weer maken op de rode loper. Zelfs het probleem Netflix lijkt in de hoek gedrumd want niet echt aan de orde. Kortom, peis en vree op de Croisette ware het niet de polemiek rondom de toekenning van een ere Gouden Palm aan een vrouwonvriendelijke Alain Delon. Cannes besloot de vanuit feministische hoek komende herrie naast zich neer te leggen want het festival eert de acteur en niet de persoon.

Maanden op voorhand werd aangekondigd dat Cannes 2019 de editie van Quentin Tarantino zou worden. Even zag het er naar uit dat zijn ‘Once Upon a Time in Hollywood’ niet gereed zou geraken maar samen met duizenden festivalgangers slaakte gedelegeerd bestuurder Thierry Frémaux een zucht van opluchting toen bleek dat maandenlange opsluiting in een montagecel toch had geloond. Vijfentwintig jaar na de gouden palm voor ‘Pulp Fiction’ dingt Tarantino met zijn in 35mm gedraaide visie op Hollywood tijdens het einde van de jaren zestig opnieuw mee naar de hoogste Cannes onderscheiding. Tarantino is niet de enige Cannes getrouwe die afzakt naar de Azurenkust. In zijn slipstream volgen namen als Pedro Almodovar met zijn bezinningsfilm ‘Pain and Glory’ en de nog jonge Xavier Dolan met zijn ‘Matthias and Maxime’. Beiden hebben een band met mekaar want allebei hadden ze eerder gezworen om nooit meer naar Cannes terug te keren omdat ze respectief met ‘Julieta’ en met ‘Juste la fin du monde’ naast de zo begeerde gouden palm grepen. Die kwam hen toch toe!? Niet dus. De Italiaanse regisseur Marco Bellocchio won evenmin al de gouden palm maar klaagzangen waren daarover niet te horen. Met zijn jongste film ‘The Traitor’ zit hij al voor de zevende keer in de competitie. Onderwerp van de film is het leven van de Siciliaanse maffiabaas Tommaso Buscetta die tot spijtoptant vervelde. De eerste in zijn soort.

Twee of drie?

Twee gouden palm winnaars maken kans op een derde. Daaronder onze gebroeders Dardenne met hun ‘Le Jeune Ahmed’ waarin de jonge geradicaliseerde Ahmed moet kiezen tussen zijn overtuiging en de verlokkingen van de hedendaagse tijd. Aan hun zijde staat tweevoudig winnaar Ken Loach die nu ‘Sorry We Missed You’ voorstelt, een film over de hedendaagse klusjeseconomie. In de nasleep van de economische crisis begint Ricky een nieuw leven en huurt een bestelwagen waarmee hij klusjes kan opknappen. Maar eenvoudig is het allemaal niet. Voor het draaien van zijn film keerde Loach deels terug naar de plaats waar hij ‘I, Daniël Blake’ opnam. Een derde palm voor de Dardennes of voor Ken Loach zou een unicum zijn in de geschiedenis van het festival.

Wie het uitermate boeiende en interessante boek ‘Sélection Officiëlle’ van Thierry Frémaux las, weet dat de gedelegeerd bestuurder een onverbeterlijke fan is van Arnaud Desplechin. Frémaux vergeeft het zichzelf nooit dat hij ‘Trois souvenirs de ma jeunesse’ van Desplechin overliet aan de Quinzaine des Réalisateurs en maakte dat goed door in 2017 ‘Les Fantômes d’Ismaël’ als openingsfilm te kiezen. Hij schoot zich daarmee deerlijk in de voet. Nu zit de jongste Desplechin ‘Roubaix, une lumière’ waarin een politieagente een moord op een oudere vrouw moet oplossen, gewoon in competitie.

Nog uit Frankrijk komt ‘Mektoub My Love: Intermezzo’, het vier uur durende tweede luik van Abdellatif Kechiche’s driedelige saga over Franse en andere jongeren. Ook Kechiche is al een gouden palm winnaar. Van Terrence Malick kan hetzelfde worden gezegd. Wordt ‘A Hidden Life’ de opvolger van ‘Tree of Life’? Meer dan naar een eventuele prijs wordt uitgekeken naar de wijze waarop Malick zijn onderwerp zal aanpakken. Hij verfilmt immers het leven van de Oostenrijkse gewetensbezwaarde Franz Jägerstätter die weigerde om aan de zijde van de nazi’s te vechten. Hij bekocht dat met zijn leven en werd tot martelaar uitgeroepen en zaligverklaard. Brengt Malick dat leven op een eerder rechtlijnige manier in beeld en laat hij zijn recente draaiende vorm fiorituren dit keer achterwege? Onze Matthias Schoenaerts kent waarschijnlijk al het antwoord want hij speelt mee in de film.

Creatieve komische touch

Na de heftige kritiek op de ondermaatse aanwezigheid van vrouwelijke regisseurs vorig jaar was het uitkijken naar gendergerichte cijfers dit jaar. In de officiële selectie bestaande uit competitie, Un Certain Regard, special en midnight screenings zijn er dertien vrouwelijke regisseurs. Vier van hen stellen hun film voor in de competitie. ‘Atlantique’ van de Frans-Senegalese Mati Diop speelt zich af in een buitenwijk van Dakar waar een jonge vrouw verliefd wordt op een werkman die plots in de zee verdwijnt. Samen met zijn vrienden komt hij later terug om in de buurt te spoken. Deze film sluit nauw aan met het thema genrefilm dat dit jaar geregeld in Cannes aan bod komt. Dat thema begint al met de openingsfilm ‘The Dead don’t Die’ van Jim Jarmusch ook al een film over zombies. Iedereen kijkt er naar uit welke creatieve komische touch deze cultregisseur aan het onderwerp zal geven. Als openingsfilm in ieder geval een gedurfde keuze maar de rode loper ziet er met onder andere Tilda Swinton, Chloë Sevigny, Adam Driver, Bill Murray aantrekkelijk uit

Met Céline Sciamma bekend van ‘Tomboy’ keren we terug naar de Franse bijdrage. In haar nieuwe film ‘Portrait of a Lady on Fire’ vertelt ze het verhaal van een jonge vrouw die uit het klooster trad en op het punt staat om te trouwen. Ze wordt echter verliefd op de schilder die van haar een portret moet maken. De hoofdrol is voor de Franse ster Adèle Haenel. En waar Sciamma ooit gelauwerd werd in de Quinzaine des Réalisateurs komt haar collega Justine Triet uit La Semaine de la critique. Dat opstapje krijgt ze dankzij ‘Sybil’ een sensuele psychologische thriller over een schrijfster die psychoanalist wordt. Het thrillergenre komt in vele schakeringen nog aan bod in recent werk van onder meer Kleber Mendoncça Filho, Juliano Dornelles, en Bong Joon Ho van wie de door Netflix geproduceerde ‘Okja’ ooit in competitie werd vertoond. Uit China komt ‘The Wild Goose Lake’ van Diao Yinan en in Cannes maakt men zich sterk dat die film geen productieproblemen zal kennen zoals dat met Zhang Yimou in Berlijn gebeurde.

Buiten competitie wordt vooral uitgekeken naar de documentaires ‘Diego Maradonna’ van Asif Kapadia en vooral naar ‘Rocketman’ van Dexter Fletcher starring Elton John. Die zou ook kort optreden voor de voorstelling. De aanwezigheid van ‘Rocketman’ beschouwt Thierry Frémaux als de terugkeer van de grote Amerikaanse studio’s naar Cannes. Daarbij eist hij toch een deeltje van de koek op die de jongste jaren naar Venetië gaat. In een paar interviews haalt hij op dat vlak uit naar zijn vriend Mostra directeur Alberto Barbera die volgens hem van Venetië een Amerikaans platform maakt. Cannes zal zich daartoe nooit lenen want Cannes betekent zorgen voor alle cinema van over de hele wereld. Vermoedelijk ziet Frémaux met lede ogen aan hoe Venetië de jongste jaren tot een lanceerplatform uitgroeide voor de Oscarkandidaten. Hij is in ieder geval van plan om de restrictie van Netflixfilms in de competitie te handhaven. Films horen thuis in de bioscopen en zolang Netflix daar geen rekening mee houdt, blijven ze maar weg uit Cannes. Spectaculair aanbod was er trouwens niet van Netflix want hun vlaggenschip ‘The Irishman’ van Martin Scorsese is nog altijd in postproductie en dus niet klaar.

Franse overmacht

Of de drie jaar lange sperperiode tussen bioscoop- en streamingrelease in Frankrijk zal standhouden, valt niet te voorspellen. Frémaux lonkt trouwens naar de nieuwe spelers als Disney, Apple+ en WarnerMedia die naast Netflix op de markt aan het komen zijn. Amazon is daar al aanwezig en van die streamingsgigant worden twee episodes uit hun tv-serie ‘Too Old to Die Young’, geregisseerd door Cannes ontdekking Nicolas Winding Refn, buiten competitie vertoond. Met de programmering van een Netflixfilm in de onafhankelijke maar bij het festival horende sectie Quinzaine des Réalisateurs komt er trouwens een eerste barst in het Franse front. Bij de Quinzaine is het uitkijken naar de nieuwste film van onze Bas Devos ‘Ghost Tropic’ die maar op het nippertje zal afgewerkt zijn. Ook in die sectie wemelt het van de genrefilms en is men fier op de zestien cineasten die voor het eerst naar Cannes komen. Dat pareert de tot de officiële selectie behorende sectie Un Certain Regard door zes debuutfilms te programmeren. De Quinzaine slaagde er dan weer in om de lang verwachte ‘The Lighthouse’ van Robert Eggers af te snoepen van het grote festival en met zeven films is er een Franse overmacht in de Quinzaine selectie. Elkaar ook cijfermatig vliegen afvangen is ook een sport in Cannes.

Maar terug naar de film als medium dat je jong houdt. Cannes onderstreept dat dit jaar met de speciale vertoning van de recentste film van Claude Lelouch die op zijn eenentachtigste in ‘Les Plus Belles Années d’une vie’ Anouk Aimé en Jean-Louis Trintignant uit ‘Un homme et une femme’ na 52 jaar nog eens samenbrengt. Qua leeftijd wordt Lelouch nog geklopt door zijn 87-jarige collega Alain Cavalier van wie de documentaire ‘Être vivant, et le savoir’ wordt vertoond.

Al deze en nog tientallen andere films worden van 14 tot 25 mei vertoond onder de hoede van de recent op negentigjarige leeftijd overleden Agnes Varda. Een zonovergoten beeld uit haar ‘La Pointe Courte’ siert het festivalpaleis en de festivalaffiches. Een eerbetoon aan een grote dame die al op vijfentwintigste discreet haar stempel drukte op de filmwereld, innovatief was, genregrenzen doorbrak en daarbij bescheiden bleef. Zij zou Frémaux bij alle genderdiscussie de raad hebben gegeven om een film niet op basis van het geslacht van de regisseur te kiezen, wel op de kwaliteit van het werk. Benieuwd of de afgevaardigde bestuurder dat ter harte nam. Met de selectie van de Oostenrijkse Jessica Hausner en haar collega’s is er reden tot optimisme.