Moeten er nog zombies zijn?

De zombiefilm, een subgenre binnen de horrorfilm (naast de films over door de mens geschapen monsters, vampiers en weerwolven), is al zo oud als de straat. De grootste klassieker blijft 'I Walked with a Zombie' (1943), een van de negen huiverprenten die Val Lewton tussen 1942 en 1946 voor de kleine studio RKO produceerde.

Het minuscule budget dwong regisseur Jacques Tourneur tot het opteren voor een drastisch suggestieve stijl waarin weinig expliciet getoond wordt maar het bespelen van de angsten van het publiek alles te maken heeft met de macabere sfeer, de subtiele lichtschakeringen en dito geluidseffecten. De film situeerde het zombiethema ook in zijn mythologisch-historische context: hekserij en voodoopraktijken op het eiland Haïti.

Terugkeer van het genre

In 1968 deed de 'moderne' zombiefilm zijn intrede met het grensverleggende 'Night of the Living Dead' van de vanuit Pittsburgh opererende George A. Romero. Deze akelige, claustrofobische zwart-witfilm blijft inzake viscerale horror nog altijd onovertroffen en dankt zijn cultstatus ook aan een subversieve subtekst, wat overigens kenmerkend was voor het intelligentere huiverwerk uit die periode.

De in 2017 overleden Romero breidde de daaropvolgende jaren zelf nog vijf vervolgen op zijn klassieker (van 'Dawn of the Dead' uit 1978 tot 'Survival of the Dead' uit 2009) maar ook mindere imitators waagden zich met wisselend succes aan het paradoxale genre van de ‘levende dode'.

Hollywood & elders

Terwijl decennia lang de zombie op onregelmatige tijdstippen herleefde, worden we de laatste jaren overspoeld door zombieverhalen. Soms levert dit uitstekende films op, zoals in 2013 'World War Z', een van de meest onderschatte actiefilms van het decennium, waarin Brad Pitt een zombiepandemie moet bestrijden. Uit hetzelfde heuglijke zombiejaar 2013 stamt ook 'Warm Bodies', een romantische zombiekomedie vol tedere gevoelens met Nicholas Hoult in de hoofdrol van de niet kwaadaardige verliefde ‘ondode’.

Zeer vindingrijk was de overlevingsstrijd van de passagiers in de vernuftige Koreaanse sensatie 'Train to Busan' (vertoond op Film Fest Gent 2016) waarin het zombievirus zich verspreidt op de sneltrein van Seoul naar Busan. Ook de tv-serie 'The Walking Dead' (in 2010 gecreëerd door Frank Darabont) droeg aardig zijn steentje bij aan de rehabilitatie van de zombie die kennelijk in onze 21e eeuw een bruikbaarder huiverprototype is dan de vampier, de mummie of de weerwolf. En zeker in deze onheilspellende en onrustige tijden, eentje met groter allegorisch potentieel.

Japanse culthit

We hebben het hier natuurlijk alleen maar over de uitschieters en niet over de vaak belabberde formulefilms die het genre nodeloos uitmelken. Vooral omdat er zoveel kaf tussen het koren zit, vraagt een mens zich toch af: wat kan je nog toevoegen aan het genre dat we al geen zesendertig keer hebben gezien?

En dan krijg je plotseling het antwoord met 'One Cut of the Dead', een Japanse film van Shinichiro Ueda die het zombiegenre nieuw leven inblaast. Relatieve nieuwkomer Ueda maakte deze spotgoedkope film met zijn studenten van de filmschool van Tokyo, die zowel voor als achter de camera postvatten. Samen bewijzen ze dat je met geen geld en schaarse middelen, maar met des te meer inspiratie en vernuft wonderen kan verrichten. Indien je verder niks van wat de film uniek maakt, onthuld wil zien, geldt vanaf nu: spoiler alert!

Verrassend & grappig

'One Cut of the Dead' begint bedrieglijk als een ‘making of’ van het draaien van een goedkope zombiefilm in een leegstaande fabriek. De regisseur van deze film-in-de-film is een brutale perfectionist die absoluut het hele verhaal in één take wil vatten en mede daardoor de cast en crew tot het uiterste drijft.

Plotseling wordt het nu al behoorlijk chaotisch vertoon compleet verstoord als een echte zombie ten tonele verschijnt en de acteurs belaagt. Dat was ook al de premisse van 'Diary of the Dead' (2007), de vijfde zombiefilm van Romero. Ueda voegt hier nog enkele lagen aan toe. Eerst is er de krankzinnig energieke zwarte komedie waarin de fictieve regisseur van geen ophouden weet en maar blijft draaien terwijl zijn spelers er één voor één het bijltje bij neerleggen. Tot 37 minuten in de film het verhaal opnieuw vanuit een ander perspectief wordt verteld. Het wordt nog grappiger, ingenieuzer en verrassender. Uiteindelijk krijgen we een zombiefilm in het kwadraat, maar vooral ook een stoute, geïnspireerde ode aan het plezier van het filmen.

'One Cut of the Dead' is onze One Shot Cinema-film van februari en is te zien op 7, 17, 21 en 28 februari in Sphinx Cinema (Gent). Reserveer jouw ticket(s) hier.