One Shot Cinema november: L'Armée du Salut

De Marokkaanse schrijver Abdellah Taïa (41) verfilmde zelf zijn autobiografische roman uit 2006 over de verboden lusten van een gay tiener uit een traditioneel gezin in Casablanca, met zes meisjes en drie jongens.

Alhoewel de middelste zoon Abdellah (Saïd Mrini) in het geniep seksueel actief is met mannen uit de buurt, gebeurt alles in de grootste geheimhouding met dank ook aan de hypocriete volwassen mannen met wie hij een vluggertje heeft. Een bruut sodomiseert hem op een werf; een fruitventer schenkt hem een watermeloen voor bewezen diensten. Abdellah voelt wel dat hij gebruikt wordt, maar anderzijds vindt hij het allemaal behoorlijk spannend en mysterieus.

Thuis is het zeker geen pretje voor de met zijn seksualiteit worstelende vijftienjarige jongen: zijn zussen lachen hem uit omdat hij ‘weent als een klein meisje’; zijn bijgelovige moeder is autoritair en manipulatief; zijn onvoorspelbare vader is nu eens zachtaardig dan weer gewelddadig jegens zijn moeder. Enig soelaas brengt zijn oudere broer Slimane (Amine Ennaji), een zelfverzekerde, vrijgevochten kerel die door Abdellah aanbeden wordt. En wel in die intense mate dat de jongen zelf vermoedt dat in deze broederlijke liefde ook seksuele verlangens een rol spelen, van zijn kant tenminste want hij kan niet aan de neiging weerstaan om binnen te dringen in de slaapkamer van zijn broer om aan zijn bed en ondergoed te snuffelen. Scenes die perfect een van de sterkste aspecten van Taïa’s roman vatten: de incestueuze bewondering en onbeantwoorde liefde voor een vaak afwezige broer. Wanneer Slimane uiteindelijk het ouderlijk nest verlaat en er tijdens een vakantie in Tanger met een dienster vandoor gaat, stort Abdellahs wereld in.

Taïa toont in zijn film de verschillende etappes in het moeizaam en zoekend streven van zijn jonge held naar zowel spirituele als seksuele vrijheid. Met de nodige nuances en reserves, want in de finale waarin we een rijpere vijfentwintigjarige Abdellah te zien krijgen die intussen naar Genève is verkast waar hij aan de universiteit studeert, is het bereikte doel niet zomaar triomfantelijk maar ook dubbelzinnig en voor verschillende interpretaties vatbaar. Want voor een jonge Marokkaan in Europa blijkt vrijheid een relatief begrip. Gelukkig vervalt de regisseur ook hier niet in makkelijk moraliseren en verheft hij zijn protagonist niet tot beklagenswaard slachtoffer.

De vaste medewerkster van Claire Denis vat in haar fotografie zowel de sensualiteit, schoonheiden melancholie als de frustratie en existentiële ellende in het leven van een tiener die in zijn beklemmend milieu aangewezen is op vreugdeloze seks maar nooit zijn ware aard mag tonen en beleven.

Met de publicatie in 2006 van 'L’armée du salut' was Abdellah Taïa ook een van de eerste Arabische schrijvers die openlijk voor zijn homoseksualiteit uitkwam. Ondanks de toelating die hij had gekregen van het Centre national du cinéma marocain om in zijn geboorteland zijn jeugd in een volkswijk in Casablanca te verfilmen, stuitte hij op verzet van conservatieve islamisten. Dat hij in zijn eerste filmproeve met autobiografisch materiaal aan de slag gaat is het doorleefd authentieke resultaat aan te zien. Dat zijn eersteling ook filmisch verbazend sterk is (met een trefzekere mise-en- scène die voor eenvoud en dwingende beeldkaders kiest) is zeker ook op het conto te schrijven van D.O.P. Agnes Godard. De vaste medewerkster van Claire Denis vat in haar fotografie zowel de sensualiteit, schoonheiden melancholie als de frustratie en existentiële ellende in het leven van een tiener die in zijn beklemmend milieu aangewezen is op vreugdeloze seks maar nooit zijn ware aard mag tonen en beleven. En zeker niet over zijn gevoelens mag praten en daarom zichzelf tot zwijgen veroordeelt. Vandaar ook de spaarzame dialogen in een film die de stilte laat spreken en daarmee de frustratie en eenzaamheid voelbaar maakt van een homoseksuele jongen die moet overleven in een wereld die hem niet aanvaardt.

‘L’Armée du salut’, op woensdag 9, 16, 23 en 30 november om 20:30 in KASKcinema, Godshuizenlaan 4, Gent. Tickets zijn te reserveren via kaskcinema.be

Film Fest Gent Friends mogen op vertoning van hun lidkaart gratis naar deze film.

De One Shot Cinema van december: 'Chronic' door Michael Franco
Tim Roth geeft een van de sterkste en meest onderkoelde vertolkingen uit zijn leven in dit gedurfd, tegendraads drama over een raadselachtige verpleger die in de loop van de film de thuiszorg doet voor drie terminale zieken. Regisseur Michel Franco geeft palliatieve zorg de strenge arthouse behandeling, een moedige keuze voor de voorstanders, een marteling voor de tegenstanders. Aan u om te oordelen.