Twee Vlaamse docu's naar Sundance Film Festival

Johan Grimonprez verwerkt in zijn Soundtrack to a Coup d’État archiefbeelden en historische muziekopnames in verband met de postkoloniale strijd om de rijke grondstoffenvoorraden van Congo na de onafhankelijkheid in 1960. Grimonprez besteedt aandacht aan de opkomst van Patrice Lumumba die er op hamerde dat de Congolese rijkdommen moesten ten goede komen aan het Congolese volk en die uitgroeide tot een verpersoonlijking van de pan-Afrikaanse beweging. De toetreding van zestien nieuwe onafhankelijke Afrikaanse landen tot de Verenigde Naties leidde in 1960 tot een geopolitieke aardverschuiving. De koloniale grootmachten verloren de meerderheid van stemmen en na de moord op Lumumba eiste het afro-Aziatische blok een stemming voor een onmiddellijke wereldwijde dekolonisatie.

Aandacht afleiden

Vooraleer het zover kwam, was volgens de regisseur de CIA actief bezig met pogingen om Lumumba van de macht te verdrijven en was het geen louter toeval dat jazzgrootheid Louis Armstrong toen in Congo was om er concerten te geven en de aandacht van die plannen af te leiden. Net zoals Dizzy Gillespie naar Syrië trok en Duke Ellington Irak bezocht toen de CIA daar een coup plande. Soundtrack wordt vertelde vanuit het perspectief van Andrée Blouin, vergeten pionier van de vrouwelijke emancipatie en onafhankelijkheid in Afrika. Er worden uittreksels vertoond uit haar film My Country Africa. Andere beelden komen o.a. uit Congo Inc. van Koli Jean Bofane en van To Katanga and Back van Connor Cruise O’Brien.

Relatie

In zijn documentaire beperkt Johan Grimonprez zich niet alleen tot Amerikaanse jazz maar hij laat ook de Congolese muziek uit de jaren 1950 en ‘60 aan bod komen. “In zekere zin maakte die deel uit van de politieke scène”, aldus Grimonprez. Volgens hem kan zijn jongste documentaire hand in hand gaan met Shadow World waarin hij de relatie tussen politici en de wapenindustrie aankaart. Eerder draaide de filmmaker, videokunstenaar en curator o.m. Dial H-I-S-T-O-R-Y en Double Take. Hij was het afgelopen jaar nog geselecteerd voor het documentairefestival Hot Docs in Toronto waar hij de korte geanimeerde documentaire Four Chambers to the Heart voorstelde.

Ontdekking

Olga Lucovnicova draaide haar korte documentaire Object 817 waarmee ze naar Sundance trekt met het geld van de VAF Wildcard die ze in 2020 kreeg voor haar eindwerk Nanu Tudor (Oom Tudor) aan het Doc Nomads-programma van LUCA School of Arts. Met haar film brengt ze ons terug naar een huiveringwekkende ontdekking in de jaren ‘90 diep verborgen in het Russische Oeralgebergte. Op oude videobeelden is te zien hoe een groep mensen in een plaatselijk politiekantoor samenkomt om een klein, bizar wezen te onderzoeken. Ze besluiten dat het om een buitenaards wezen gaat.

Mythisch

In de regio heeft de Kystym Alien nog altijd een mythische status met een eigen monument, gedichten en liedjes en roept hij nog steeds angst en fascinatie op. De vreemde gebeurtenissen rond de ontdekking van het wezen blijven gehuld in geheimzinnigheid tot een andere waarheid aan de oppervlakte komt. Olga Lucovnicova schreef ook het scenario van Object 817 en monteerde de film samen met Jan De Coster. In een persbericht schrijft ze dat “ze meer dan twee jaar aan de film heeft gewerkt en ongelooflijk blij is dat ze hem op Sundance aan een breed publiek kan tonen. Op een bepaald moment leek het een onmogelijke film. Ik werd gearresteerd tijdens de opnames, protagonisten waren bang om voor de camera te verschijnen. Het plan om een film te draaien over een van de meest geheime plaatsen in Rusland voelde af en toe onmogelijk. Ik ben iedereen dankbaar die in mij bleef geloven”. Olga Lucovnicova is nu volop bezig met de productie van haar eerste lange documentaire Last Letters From My Grandma.

Dubbelleven

Naast de twee documentaires is ook de Brits-Finse-Belgische coproductie Sebastian van Mikko Mäkelä geselecteerd voor de World Cinema Dramatic Competition op Sundance. De film vertelt het verhaal van Max, een getalenteerde jonge schrijver die in Londen woont en als research voor zijn boek, een dubbelleven als sekswerker start. Dries Phlypo is de Belgische coproducent samen met het Nederlandse Lemming Film en kreeg daarbij de steun van de Belgische Tax Shelter. De opnames hadden deels in Brussel plaats met Belgische crew leden. De beeldafwerking gebeurt door het Belgische Flow. De wereldpremière is voorzien op 26 januari 2024.

Het Sundance Film Festival is een van de belangrijkste onafhankelijke filmfestivals van de Verenigde Staten. Vorig jaar ging Het smelt, het speelfilmdebuut van Veerle Baetens daar in wereldpremière.