Wide Angle: The Age of Cage

Illustratie

Lisa De Vriese (1992) is sinds 2015 een gediplomeerd illustratrice (KASK Gent) en eet popcultuur voor ontbijt, lunch en avondmaal. Haar werk verscheen reeds in De Standaard, Gallery 1988, Humbug en Geekster. Ze werkte ook samen met Poolneedle en hield met Sphinx Cinema een geïllustreerde expo rond de filmografie van Nicolas Cage.

Tekst The Age of Cage

Al heb je nog nooit een Nicolas Cage-film gezien, je kent zonder twijfel zijn gezicht. Zijn gezicht vind je immers overal op het internet. Soms zegt het “You don’t say”, soms heeft het een gigantisch voorhoofd en is zijn haar een adelaar, en soms is het hetzelfde gezicht als dat van een man in een vervaagde zwartwit-foto uit de 19de eeuw, waaruit we kunnen concluderen dat Nicolas Cage door te tijd kan reizen. Maar na minstens twee decennia het label cultfiguur te dragen, weet Hollywoods hardst werkende acteur eindelijk weer een breed publiek te overtuigen dat er een ongeëvenaard talent schuilt achter de “Cage rage”.

Coppola & co.

Nicolas Kim Coppola wordt geboren in 1964 als telg van de Coppola-clan. Zijn illustere familieleden zijn onder meer nonkel Francis Ford Coppola, nicht Sofia Coppola en neef Jason Schwartzman. Een liefde voor film werd hem van jongs af aan meegegeven door zijn vader, auteur en academicus August Coppola. Op zijn vijftiende overhaalt hij zijn nonkel om een auditie te regelen met de profetische woorden “I’ll show you acting.” Na een eerste, piepkleine rol in Fast Times at Ridgemont High (1982) besluit hij, wegens aanhoudende pesterijtjes van de crew, de Coppola-naam vaarwel te zeggen. Zijn gekozen alias wordt Nicolas Cage, een ode aan zowel Marvel-superheld Luke Cage als aan avant-garde componist John Cage. Ondanks de rebranding werkt hij nog vaak samen met zijn oom voor Rumble Fish (1983), The Cotton Club (1984) en Peggy Sue Got Married (1986). Cage is amper 17 wanneer hij zijn eerste echte hoofdrol verovert in Valley Girl (1983), een amusante high school romance waarin hij als rebelse punker verliefd wordt op de populaire Julie (Deborah Foreman).

Het laboratorium

Eens hij voor de camera staat, heeft Nicolas Cage geen angst om te groot te gaan. Hij acteert steeds voor de laatste rij, vaak ook nog voor drie cinema’s verder, en af en toe schijnbaar voor een andere planeet. Maar er zit zin in de waanzin. Van zijn vader kreeg hij immers een fascinatie mee voor films als The Cabinet of Dr Caligari (1920) , Nosferatu (1922) en Metropolis (1927). De hyper-expressieve vertolkingen in deze stille films inspireren hem voor Moonstruck (1987) en Vampire’s Kiss (1988). Vooral deze laatste film, over een narcistische yuppie die na een wilde nacht met een ongenaamde schone besluit dat ze van hem een vampier heeft gemaakt, beschouwt de acteur als zijn laboratorium. Een ietwat opgeschoonde versie van dat personage werd de blauwdruk voor Castor Troy in Face/Off (1997) en het maffe accent dat hij creëerde voor de vampierenkomedie keert terug in Color Out of Space (2019). Ook The Internet’s Nicolas Cage ontstond mede dankzij Vampire’s Kiss, want deze film ligt aan de oorsprong van de “You don’t say”-meme. Cage vind het zelf nog steeds een van zijn beste films, en we kunnen hem geen ongelijk geven.

De indie darling, de heartthrob en de actieheld

De inspiratie hoeft echter niet altijd uit Duits expressionistische hoek te komen. Voor de David Lynch-film Wild at Heart (1990) laat hij inspireren door The King himself en voor Raising Arizona (1987) van gebroeders Coen baseert hij niet enkel zijn haartooi op de geanimeerde specht Woody Woodpecker. Met dit palmares profileert Cage zich als de uitgelezen leading man voor auteurscinema, en als kers op de taart sleept hij in 1995 een Oscar in de wacht voor zijn rol als alcoholicus Ben in Leaving Las Vegas van Mike Figgis. Op aanraden van zijn neef Roman Coppola nam Cage een drinking coach aan om nuchter een goeie dronkaard te kunnen neerzetten. Voor één scène, die zich afspeelt in een casino, wilde hij echter wel lazarus zijn. Het wordt een van de meest hartverscheurende scènes in de film.

Cage wil echter steeds zijn horizonten verbreden en houdt het niet bij kunstige indie-films. Hij legt een aardige verzameling actie-blockbusters aan met onder meer The Rock (1996), Con Air (1997) en Gone in Sixty Seconds (2000). Tegelijkertijd beleeft hij de carrière van een B-acteur vol vreselijke remakes en fletse romcoms. City of Angels (1998), een zeer flauw Amerikaans afkooksel van Der Himmel über Berlin (1978), gaf ons “Iris” van The Goo Goo Dolls maar weinig anders. Ook zijn versie van The Wicker Man (2006) kan het origineel niet evenaren, maar is best entertainend. Toch reigt ook de commerciële Cage enkele successen aaneen, waaronder de vermakelijke avonturenfilm National Treasure (2004).

Een Nicolas Cage-performance is altijd uniek en geestig, maar vaak ook gewoon briljant. In deze periode maakt hij twee van zijn beste films: Bringing Out the Dead (1999) en Adaptation (2002). In deze eerste film, van regisseur Martin Scorsese en geschreven door Paul Schrader, speelt hij een ambulancier wiens uitgedoofde ogen nachtdienst na helse nachtdienst steeds dieper in zijn schedel gaan liggen. De eindeloze stroom aan passagiers in zijn ambulance, maakt van zijn ziekenhuis een onderwereld vol zielen wiens lot aan een zijden draadje hangt. In Adaptation vertolkt hij beide broers Kaufman om zo het ondraaglijke schrijfproces van Charlie Kaufman (Synechdoche, New York; Being John Malkovich) in beeld te brengen. Broer Donald bestaat dan ook niet echt, maar werd wel mee genomineerd voor een Oscar. Ook Cage werd opnieuw genomineerd, maar verloor van Adrien Brody voor The Pianist.

“Shoot him again. His soul is still dancing!”

Zelfs als Oscarwinnaar kan Nicolas Cage niet aan enige scepsis van het publiek ontsnappen. Bovendien lijkt het erop dat zijn extravagante aankopen, waaronder een Mongoolse dinosaurusschedel, een vintage Superman-comic van één miljoen dollar en het huis van seriemoordenaar Delphine LaLaurie in New Orleans, zorgen dat hij diep in de schulden terecht komt. Na de bankencrisis in 2008 staat hij er financieel niet al te best voor, waardoor hij aan een tempo werkt van vier of vijf films per jaar. Hij kiest dan ook vaak voor video-on-demand-projecten die niet altijd zeer kwaliteitsvol zijn, al levert hij nooit half werk. Ondertussen circuleert op YouTube het filmpje “Nicolas Cage losing his shit”, een compilatie van verschillende filmfragmenten - vooral uit Vampire’s Kiss - waarin hij de befaamde “Cage rage” demonstreert. Zijn reputatie als halve gare en zijn twijfelachtige filmkeuzes brengen na Bad Lieutenant: Port of Call - New Orleans (2009) helaas weinig voort dat het bekijken waard is.

Meta

Gelukkig verhuist de man naar belastingsparadijs Las Vegas en slaagt hij erin al zijn schulden af te betalen. En eindelijk worden opnieuw wat interessante projecten onder zijn neus geschoven. Filmmakers kunnen niet meer ontsnappen aan het imago van onze geliefde thespian, en kiezen er daarom vaak voor om hun films een meta-kantje te geven. In The Unbearable Weight of Massive Talent (2023) speelt hij letterlijk een versie van zichzelf. Voor Mandy (2018) had regisseur Panos Cosmatos Nicolas Cage het liefst gecast als de sekteleider, maar dat lag voor de acteur toch iets te veel voor de hand. Ook Red, het hoofdpersonage dat hij uiteindelijk vertolkt, had karikaturaal kunnen worden: hij smeedt zijn eigen bijl, snuift een berg wit poeder en is uit op wraak. Bovendien is in je tighty-wighties een fles sterke drank salamanderen in de badkamer geen normale manier van rouwen, maar toch laat zijn surrealistische schreeuw niemand onberoerd.

In Dream Scenario (2023) speelt hij misschien wel een van zijn meest uitdagende rollen ooit: charismavacuüm Paul Matthews. Paul is een professor en vader die zijn uiterste best doet om erbij te horen, en als het ook maar even kan, eruit te springen. Zijn lessen worden echter amper bijgewoond en het boek over zijn onderzoek is er nooit gekomen. Tot hij opeens opduikt in de dromen van zijn studenten, kinderen, vrienden en vreemden. Maar zijn plotse populariteit heeft een keerzijde. Nicolas Cage weet uiteraard als geen ander hoe het voelt om viraal te gaan wanneer dat niet echt de bedoeling is.

Maar Nicolas Cage heeft geen metajasje nodig om een interessante acteur te zijn. We geloven Ethan Hawke graag als hij zegt dat Cage (na Marlon Brando) als enige iets nieuws doet met de kunst van het acteren. Zeker nu, wanneer zijn collega’s nog net niet letterlijk in de huid van hun personages willen kruipen om een waarachtige vertolking neer te zetten (Gary Oldman in The Darkest Hour, Bradley Cooper in Maestro), is zijn volledige afwijzing van het realisme een verademing. Zijn drang naar experiment en vernieuwing maakt hem enig in zijn soort en zorgt ervoor dat hij altijd enthousiast met een opmerkelijke performance komt aanzetten, ook al speelt hij in de grootste stinker. En om heel eerlijk te zijn, niemand vertelt beter over de carrière van Nicolas Cage dan Nicolas Cage. Dus ga voort op YouTube, kijk verder dan “Nicolas Cage losing his shit” en ontdek.