Zelfs corona lijkt geboeid door fraaie Cannes-films
Het genoemde aantal besmettingen zullen we maar met een dikke korrel Middellands zeezout nemen, want Thierry Frémaux doet er alles aan om zijn festivalblazoen zuiver te houden. Cannes noemt hij de veiligste haven om zich tegen het virus te beschermen. En wie zijn masker niet opzet tijdens de vertoning, is dat gewoon vergeten. Toen journalisten dat “ontmaskerden” reageerde Frémaux furieus maar inmiddels krijgen we, voor een film start, van een donderende mannenstem te horen dat we “impérativement” ons masker moeten ophouden tijdens de ganse voorstelling. Dat was niet zo moeilijk tijdens de projectie van La Civil van Theodora Ana Mihai, want iedereen keek gebiologeerd naar het scherm. Met haar debuutfilm hield ze het publiek van de sectie Un Certain Regard volledig in de ban.
Waargebeurd
Na haar Waiting for August, een documentaire over Roemeense kinderen, was Mihai van plan een documentaire te draaien over kinderontvoeringen in Mexico, een verschrikkelijke maatschappelijke plaag in dat land. Opzoekingswerk en onderzoek bleek niet zonder gevaar en daarom besloot Mihai om het samen met haar scenarist over een andere boeg te gooien. In een speelfilm kon ze verschillende verhaallijnen uit de werkelijkheid bijeenbrengen zonder concrete personages direct in gevaar te brengen. Maar de film blijft “geïnspireerd op waargebeurde feiten”. Op een dag verdwijnt de dochter van Cielo Ramirez. Cielo krijgt te horen dat er losgeld moet worden betaald en dat ze zeker niet naar de politie mag stappen. Alleen kan ze dat losgeld niet ophoesten en doet ze beroep op haar man, van wie ze gescheiden leeft. Beiden geraken toch niet aan de geëiste som en de ontvoerders laten hun frustratie merken. Ten einde raad schakelt Cielo de politie in, maar neemt ook meer en meer het recht in eigen handen.
Ongezien
De wijze waarop Theodora Ana Mihai de toeschouwer meeneemt in de helletocht van Cielo is ongezien voor een Vlaamse film, en zeker voor een debuut. Wat een meesterschap over haar scenario en over beeldvoering en montage! En dan hebben we het nog niet over de vertolkingen. Vanaf de hoofdrol tot in de kleinste bijrol is iedereen perfect. Door de soms brutale en gewelddadige inhoud van de film zijn een paar noten hard om kraken, maar La Civil is op alle vlakken internationaal topniveau. Mihai’s film kan hier nog prijzen winnen in de Un Certain Regard-sectie en komt in aanmerking voor de Caméra d’Or, de prijs voor de beste debuutfilm. Gaat Theodora Ana Mihai Lukas Dhondt achterna?
Tegenstelling
Een grotere tegenstelling dan tussen de heftige La Civil en de rustige Drive My Car van Ryuseke Hamaguchi is nauwelijks denkbaar. In Cannes spelen ze ook in een verschillende afdeling. Tot dusverre is de Japanse film de grote favoriet voor de Gouden Palm. Wat ook de uitslag zaterdag weze, je moet je tijd nemen voor deze film, want de Japanse regisseur heeft een kortverhaal van Haruki Murakami herwerkt tot een drie uur durende film. Acteur en regisseur Yusuke is het centrale personage. Hij leeft samen met de frêle Oto, die plots verhalen is beginnen verzinnen. Yusuke hoort ze geboeid en geduldig aan. Wanneer hij op de luchthaven zijn vertrek naar een festival onverwachts moet uitstellen, keert hij naar huis terug en ontdekt dat Oto hem ontrouw is. Hij laat er niets van merken, maar het houdt hem bezig. Kent hij haar wel? Waarom speelt ze dubbel spel? Antwoorden krijgt hij niet, want Oto overlijdt plots aan de gevolgen van een hersenbloeding.
Hiroshima
Het leven gaat verder en Yusuke krijgt een aanbod om in Hiroshima Oom Vanja van Tsjechov te ensceneren. Zelf wil hij de titelrol niet vertolken dus vertrouwt hij die toe aan een jonge, middelmatige acteur van wie hij vermoedt dat hij de minnaar van Oto was. Zoals de filmtitel laat vermoeden, speelt de auto van Yusuke een voorname rol in het verhaal. In zijn rode Saab 900 beluistert Yusuke de teksten van de stukken waarin hij optreedt of die hij regisseert. Het is zijn tweede werkplaats. In Hiroshima mag hij wegens verzekeringsredenen niet zelf achter het stuur plaatsnemen en krijgt hij een jonge, gesloten vrouw als chauffeur. Dankzij de auto leren we de verschillende personages beter kennen.
Ogenschijnlijk is Drive My Car geen film meer voor deze jachtige, overactieve tijd. Maar het is een van de meest humane films van de jongste jaren, met personages die voor je ogen openbloeien en rustig diepgang krijgen. Het samenspel tussen Murakami, Tsjechov en Hamaguchi levert een nieuw, zelfstandig kunstwerk op met voedsel voor de geest en voor de ogen.
Bergman
De integratie van de wereld van Ingmar Bergman in Mia Hansen-Løve's Bergman Island is minder geslaagd dan die van Tsjechov in Drive My Car. Twee Amerikaanse filmlui komen naar het eiland Fårö om er aan hun projecten te werken. Ze hopen er ook inspiratie op te doen nu de geest van Ingmar Bergman er nog ronddwaalt. Ze slapen zelfs in het bed waarin Scènes uit een huwelijk werd gedraaid. De film, zo vertelt de gastvrouw, die “miljoenen mensen ertoe aanzette om de echtscheiding aan te vragen”. Een paar misverstanden drijven het koppel wat uit elkaar. Zo mist de vrouw een geplande Bergman Safari-toer wanneer ze een jonge Bergman-onderzoeker ontmoet. Haar man moet wegens productionele redenen vroeger naar de VS terugreizen. Intussen wordt haar scenario op het eiland verfilmd... Qua setting en decor is de langverwachte Bergman Island mooi om zien en fans van de Zweedse grootmeester kunnen hun hart ophalen aan memorabilia, maar zijn geest is moeilijker te vangen dan de regisseur had gedacht.
Wapen
Een mens leeft niet alleen van herinneringen, er moet dringend iets aan de hedendaagse toestanden worden gedaan. Het lijkt het motto te zijn van de regisseurs tijdens de eerste festivaldagen. Met de camera als wapen trekken ze ten strijde. Neem bijvoorbeeld Lingui (Familiebanden) van de in Parijs levende Tsjaadse cineast Mahamat-Saleh Haroun, waarin de vijftienjarige Maria, dochter van Amina, zwanger blijkt te zijn. Zowel maatschappelijk als religieus is een abortus uitgesloten. Wettelijk kan het evenmin in Tsjaad. Een dokter wil ook geen abortus uitvoeren, maar kent wel iemand die hulp kan bieden. Amina kan maar een gedeelte van de gevraagde som op tafel leggen, maar uiteindelijk worden twee vrouwen “zusters”. Lingui maakt een maatschappelijke vuist tegen een bestaand systeem, maar de vraag blijft of de film in Tsjaad zal worden vertoond.
Zwitserland
In zijn film over euthanasie, Tout s'est bien passé, klaagt François Ozon erover dat zijn hoofdpersonage naar Zwitserland moet om daar volgens zijn eigen wil te sterven. Zijn film is gebaseerd op het gelijknamige boek van Emmanuèle Bernheim waarin ze haar persoonlijk levensverhaal neerpende. Nadat haar vader een beroerte kreeg, vroeg hij haar om hem te helpen sterven. Na de aarzeling en de ontreddering zocht ze een oplossing bij een Zwitserse vereniging die hulp bij zelfdoding biedt. Datzelfde gebeurt nu in de film die zijn oorsprong niet verraadt.
Ozon maakt er een typisch Franse film van met vaart en allure, waarin acteurs en actrices kunnen tonen wat ze in hun mars hebben. Vakwerk dus, maar oppervlakkig met een gegeven dat om meer nuance en diepgang smeekt. Of Ozon daarmee de officiële instanties zal raken is verre van zeker.
Het beste hopen
Je kan de boodschap maar brengen en het beste hopen, moet Ari Folman hebben gedacht toen hij zijn animatiefilm Where is Anne Frank draaide. Zijn uitgangspunt is bijzonder origineel, want hij maakt van Kitty, de ingebeelde vriendin tot wie Anne Frank zich in haar dagboek richtte, een bestaand personage. Bij het begin van de film bevindt Kitty zich in het hedendaagse Anne Frank-huis waar ze het komen en gaan van de toeristen gadeslaat. Het dagboek ligt er centraal en van de drukte maakt Peter, een pickpocket, gebruik om portefeuilles van bezoekers te stelen. Als Kitty het dagboek zelf meeneemt, ontstaat er een nooit geziene zoektocht naar die Nederlandse schat. Op haar tocht door Amsterdam botst Kitty op scholen, een brug en een theater die allemaal de naam Anne Frank dragen. Maar ook op kinderen die met hun ouders op de vlucht zijn. Waar is de geest van Anne Frank nu, vraagt Kitty zich af. En de regisseur sluit af met te wijzen op de 17 miljoen kinderen die op de vlucht zijn.
Verband
Een verband leggen tussen wat de familie Frank tijdens de oorlogsjaren overkwam en de hedendaagse vluchtelingenstroom is gewaagd. Maar naar de geest zijn er gelijkenissen. Volgens sommigen is de vergelijking overtrokken, maar dat de buiten competitie vertoonde Where is Anne Frank een briljante animatiefilm is, daar is iedereen het mee eens. Folman verdiende zijn sporen al met Walz met Bashir maar overtreft zichzelf. Het wemelt in de film van de inventieve vondsten en van de originele plotwendingen. Op artistiek vlak en animatieniveau is alles top. Onze animatiestudio Walking the Dog werkte mee aan deze productie en deelt in de lof.
Benedetta
En Benedetta van Paul Verhoeven? Wie verwacht had dat de Nederlandse cineast een nieuwe weg insloeg met Elle kwam bedrogen uit. Benedetta is wel vintage Verhoeven. Hij is iemand die van cinema houdt en dat zie aan de hele enscenering. Middeleeuwse abele spelen, flagellantenstoeten, processies, lijken, pestlijders,... het komt er allemaal aan te pas, oogstrelend uitgelicht, en met langoureuze cameravoeringen in beeld gebracht. Verhoeven als provocateur? Ook ten overvloede: pis, kak en seks. Het verhaal van twee lesbische nonnen in de 17de eeuw verdwijnt er haast op de achtergrond bij. Best mogelijk dat het allemaal echt is gebeurd, maar van die relatie wordt alleen de huidhonger uitvoerig in beeld gebracht. Alleen Charlotte Rampling gaat niet te onder in deze, volgens het vakblad Variety, “guilty pleasure”-film. Maar ook dat aspect is aangedikt. Ik ken weinig Nederlandse kineasten die aan een gebrek aan nuances zijn overleden…
Raf Butstraen
Met decennia filmgeschiedenis op de teller is voormalig filmcriticus Raf Butstraen de geknipte man om het laatste filmnieuws te fileren voor Film Fest Gent.
